09-01-2025
Vuurwerkverpakkingen: te aantrekkelijk voor de consument?
De verpakkingen van vuurwerk zijn vaak kleurrijk, vrolijk, dynamisch en misschien wel onweerstaanbaar voor de consument. Dit terwijl vuurwerk jaarlijks zorgt voor ongelukken. Zijn vuurwerk verpakkingen te aantrekkelijk voor de consument? En wie bepaalt wanneer een verpakking te aantrekkelijk is?
Felle kleuren trekken aandacht
Bedrijven stellen vaak regels of ontwerprichtlijnen op, die ervoor zorgen dat een verpakking aantrekkelijk wordt en de aandacht van de consument trekt. Felle kleuren en contrast spelen hierbij een grote rol.
“Dit kan verklaard worden aan de hand van de evolutietheorie: zaken met felle kleuren en contrast kunnen duiden op gevaar of juist op zaken die ons helpen overleven. Denk aan het vinden van voedsel: fel gekleurde besjes of visjes in het water”, legt gedragspsycholoog Diede Vendrig uit.
Waarom trekken felle kleuren onze aandacht?
- "Voedselherkenning: In de natuur zijn felle kleuren vaak een teken van rijp, voedzaam fruit of groenten. Onze voorouders ontwikkelden een voorkeur voor deze kleuren omdat ze vaak duiden op een energie- en voedingsrijke maaltijd.
- Waarschuwing: Felle kleuren signaleren ook gevaar. Denk aan giftige planten of dieren zoals felgekleurde kikkers. Onze gevoeligheid hiervoor, hielp ons gevaarlijke situaties te vermijden."
Dit betekent dus dat ons brein van nature is aangetrokken tot dingen die fel, kleurrijk en opvallend zijn, omdat het vroeger belangrijk was om gevaar of iets belangrijks op te merken. “Onze ogen zijn daarom zo ontwikkeld dat we automatisch aandacht voor felle kleuren hebben. Dit komt vuurwerk verpakkingen in de commerciële zin ten goede”, aldus Vendrig.
Geen regels over vuurwerk verpakkingen
Moeten vuurwerk verpakkingen wel zoveel kleuren hebben? Is het niet beter om ze zo onaantrekkelijk mogelijk te maken, net als bij sigaretten?
De Stichting Reclame Code vertelt dat er over de aantrekkelijkheid van vuurwerk, in tegenstelling tot sigaretten, nog geen regels zijn. “Voor sigaretten is er vanuit de (Europese) overheid initiatief genomen om strenge regels op te leggen. De wetgever heeft vooralsnog niet gekozen voor specifieke reclameregels voor vuurwerk. Bij wetgeving is het aan de regering en het parlement om met regels te komen.
Ook vanuit de zelfregulering, zoals de Nederlandse Reclame Code, zijn er nog geen specifieke regels voor vuurwerk afgesproken. Bij zelfregulering is het aan de vuurwerkbranche zelf om regels af te spreken, het initiatief ligt in dat geval bij het bedrijfsleven.”
Dit betekent dat er dus geen landelijke regels voor vuurwerkreclame en -verpakkingen zijn. Dergelijke reclame moet alleen voldoen aan de algemene reclameregels, zoals dat deze herkenbaar moet zijn en niet mag misleiden. De Stichting Reclame Code ziet hierop toe.
Verkopers passen verpakkingen niet snel aan
Vuurwerkverkopers zullen verpakkingen dus niet onaantrekkelijker maken, zolang dat niet verplicht is. “Er is geen wetgeving die dit tegengaat, dus zolang het mag zullen ze dat ook naar verwachting blijven doen”, aldus Vendrig.
“Zolang er geen specifieke regels zijn voor vuurwerkreclame, mogen producenten zelf bepalen hoe ze hun verpakking vormgeven, waarbij wel de algemene reclameregels in acht moeten worden genomen”, aldus een perswoordvoerder van de Nederlandse Reclame Code.
Strengere regels
Moeten er strengere regels komen voor vuurwerkverpakkingen? Vendrig deelt haar mening: “Het zou niet per se verkeerd zijn, maar ik verwacht eerlijk gezegd geen extreem grote resultaten van enkel het veranderen van de verpakking.”
“Het kopen van vuurwerk is vaak een geplande aankoop en vindt plaats in specifieke locaties of websites waar je al doelgericht naar toe gaat om vuurwerk te kopen. Een minder leuke verpakking vermindert aandacht ter plekke op het keuzemoment, maar in een winkel vol vuurwerk verwacht ik daarom geen grote verschillen, omdat de koper in negen van de tien keer toch al van plan is te kopen.Het zou hoogstens de gemiddelde orderwaarde kunnen verminderen.”
“Maar er is veel meer nodig om een traditie als vuurwerk te verminderen. Met een saaiere verpakking ga je de oorlog niet winnen. Dan zou je ook advertenties moeten verbieden en de algehele zichtbaarheid en beschikbaarheid moeten verminderen. Hoe moeilijker je het ongewenste gedrag maakt, hoe kleiner de kans op uitvoer. “
“Maar daarnaast is om echt gedrag te veranderen veel meer nodig. Daarvoor moeten we gedragsonderzoek doen om de drivers (motivaties en weerstanden) van gedrag te bepalen en vervolgens op basis daarvan een geslaagde interventie campagne opzetten die de juiste psychologische snaren raakt.”
De verpakkingen van vuurwerk zijn vaak kleurrijk, vrolijk, dynamisch en misschien wel onweerstaanbaar voor de consument. Dit terwijl vuurwerk jaarlijks zorgt voor onge...
radar.avrotros.nl
Ik mag toch hopen dat de schrijfster rond de 13 is en dit een soort brugklas-spreekbeurtproject betreft. En als dat echt zo is had haar leraar haar in bescherming moeten nemen.
