De onzin van een vuurwerkverbod
De afgelopen dagen komt het weer vaak in het nieuws; is het geen tijd voor een vuurwerkverbod? Nee! Een vuurwerkverbod is onnodig, het lost geen probleem op en zal waarschijnlijk alleen leiden tot meer overlast. We proberen de verkeerde dingen te verbieden en het is daarnaast ook nog onnodig betuttelend. Veel mensen beleven gewoon een hoop plezier aan vuurwerk. In een aantal jaar hebben we al veel van onze tradities en gebruiken af moeten schaffen. Laat vuurwerk niet de volgende zijn!
Echter zijn er de laatste jaren zijn veel lobbyisten aan de gang om het vuurwerk te laten verbieden, waarbij oneerlijke, niet op feiten gebaseerde media-aandacht niet geschuwd is en vaak gebruikt wordt om de mening van de anti-vuurwerklobby door te drijven. Overigens wordt er door de media deze aandacht ook gretig gegeven. Veel nieuwsberichten worden alleen van de negatieve kant belicht, worden alleen van de verkeerde kant bekeken en gebruiken verkeerde termen.
Om een en ander duidelijk eens uiteen te zetten is er dit stuk, om te laten zien dat het geen makkelijke materie is en de oplossingen vaak geen oplossing bieden. We zullen kort ingaan op de soorten overlast, de redenen om toch niet tot een vuurwerkverbod te komen, de problemen met de oplossingen die worden aangedragen en de wel te nemen stappen.
Soorten overlast
Als we kijken naar de ergste vormen van overlast; dan kunnen we deze proberen te classificeren. Als bron gebruiken we hierbij het rapport van de website
www.vuurwerkoverlast.nl (
http://www.vuurwerkoverlast.nl/files/TeveeltevroegtehardEindrapportvuurwerkoverlast.nl_.pdf).
<plaatje>
Als we even tellen, dan is direct duidelijk dat veruit het grootste gedeelte van de meldingen over reeds illegale dingen gaat. Dit gaat in ieder geval op voor Harde knallen, vroegtijdig afsteken, schade en bedreiging van de hulpverleners. In totaal is dit al goed voor 79 procent van de meldingen, waarbij we niet eens meenemen dat bij alle andere punten ook nog (zwaar) illegaal vuurwerk voor een gedeelte de veroorzaker kan zijn. Het probleem met het legale vuurwerk lijkt dan ook helemaal niet zo groot te zijn.
Het is duidelijk dat veel klachten gaan over het afsteken van illegaal vuurwerk op niet toegestane tijden. Het verbieden van legaal vuurwerk gaat hier niets aan veranderen. Nu al is het praktisch onmogelijk voor de politie om mensen die vuurwerk af te steken op een verkeerd tijdstip op te pakken. Het gevolg van een verbod is dat er alleen maar een grotere verschuiving plaats zal vinden naar de niet legale tijden. De politie zal dit niet kunnen reguleren en derhalve hebben strengere regels (of een verbod) geen oplossing voor een van de ergste vormen van overlast; het te vroeg afsteken. De enige oplossing om dat terug te dringen is de pakkans buiten de toegestane tijden drastisch te verhogen, zodat het niet loont om dit te doen en mensen zich aan de toegestane tijden zullen gaan houden.
Vuurwerkslachtoffers
Allereerst zijn er helemaal niet zo veel vuurwerkslachtoffers. Op 17000000 mensen zijn dat er minder dan 700, oftewel 1 op de 24286 mensen. Zo weinig slachtoffers maar? Jazeker, de laatste jaren zijn er beduidend minder slachtoffers. In 2009 waren het er nog 790, 2010 770, 2011 710, 2012 670, 2013 810 en 2014 700. Oftewel, we zaten afgelopen jaar op een van de laagste aantallen van de afgelopen vijf jaar. Iedereen roept iedere keer dat dat te veel is, terwijl afgelopen jaar het aantal drugs- en alcoholslachtoffers hoger lag dan het aantal vuurwerkslachtoffers (
http://www.nrc.nl/nieuws/2014/01/01/...rs-tot-nu-toe/).
Ten tweede zijn veel slachtoffers toe te schrijven aan (nu al) illegaal vuurwerk. Het vuurwerk in Nederland is licht in vergelijking met vuurwerk uit het buitenland. Zo bevat ons knalvuurwerk alleen maar buskruit, de veel zachtere variant van flitspoeder. Flitspoeder (of flashkruit) zit in alle buitenlandse knallers en ook in alle knallers van de "big five", de vijf grootste overtredingen qua illegaal vuurwerk. Terwijl in Nederland maximaal 2,5 gram buskruit in een knaller zit, bevatten de knallers uit de big five vaak meer dan 20 gram flitspoeder.
Zelfs het rapport van veiligheid.nl (http://www.veiligheid.nl/csi/veiligheidnl.nsf/0/D5008D18820C51E3C1257C7E004D7191/$file/Vuurwerkongevallen%202013-2014.pdf) onderschrijft dit. Veruit de meeste ernstige verwondingen komen door illegaal vuurwerk:
Het percentage slachtoffers dat werd opgenomen na een ongeval met illegaal vuurwerk is 43 procent, tegenover 10 procent opnames bij legaal vuurwerk.
Daar zit nog niet eens in verwerkt dat veel mensen zich zullen schamen dat ze een ongeval opgelopen hebben met illegaal vuurwerk en dit dus zullen verzwijgen. Vermoedelijk ligt dit percentage dus nog hoger.
Als laatste gaat het geen oplossing bieden om het legale vuurwerk te verbieden. Meerdere onderzoeken wijzen uit dat dit de overlast waarschijnlijk alleen maar gaat vergroten. Zo zegt een rapport van de stichting Crisislab (
http://www.maatschappijenveiligheid.../Achtergrondstudie-vuurwerk_nader_verkend.pdf) het volgende:
Er is zelfs een reële kans dat een vuurwerkverbod tot burgerlijke ongehoorzaamheid en een toename in de handel van illegaal vuurwerk zal leiden.
Een rapport van het NJR laat precies hetzelfde beeld zien (
http://www.ilonarozenboom.nl/wp-content/uploads/Onderzoeksverslag-Vuurwerkverbod.pdf), getuige de quote:
En wat jongeren gaan doen als er wel zo’n vuurwerkverbod komt? De grootste groep van 31% geeft aan dan op een andere manier aan vuurwerk te komen en het toch af te steken.
Het resultaat van een verbod zal dus precies tegenovergesteld zijn. Er zal meer illegaal vuurwerk afgestoken worden, wat zal zorgen voor meer zwaargewonden, want legaal vuurwerk is zeer zelden de veroorzakers van de zwaarste categorie verwondingen.
Het legale vuurwerk is zelfs veiliger dan ooit. Niet alleen dient er een CE-keurmerk op al het vuurwerk te zitten dat u dit jaar koopt, ook vindt er een onafhankelijke controle plaats door instanties, die daar speciaal voor zijn. Dit is allemaal de laatste jaren ingevoerd en de verwachting is dan ook dat het aantal slachtoffers door legaal vuurwerk zal (blijven) dalen.
Natuurlijk moet er alles op alles gesteld worden om aan aantal gewonden naar beneden te bregen. Initiatieven zoals die van de vuurwerkbranche (het uitbannen van babypijlen) en die van de verschillende gemeentes (aanwijzen van vuurwervrije zones rond gevoelige gebieden) zullen daar in positieve zin aan bijdragen. Daarnaast zullen de vuurwerkbrillen meer gepromoot moeten worden, zodat we de kans op oogletsel drastisch zullen kunnen verlagen.
“Oplossingen”
Een centrale show is het meest genoemde alternatief voor het afsteken van vuurwerk. Dit is helaas geen goede oplossing. Er zijn een aantal grote problemen mee, waar men maar al te graag de ogen voor sluit:
- Wie gaat het (over een langere termijn) betalen?
- Hoe gaan we de grote groepen (dronken) mensen in goede banen leiden?
- Hoe komen we aan genoeg mensen die schietpapieren hebben en hoe zorgen we dat de kennis van deze mensen op pijl blijft?
- Hoe gaan we zorgen dat alles op een veilige manier verloopt met het vuurwerk? Het dienen heel veel shows te worden en dat is niet te controleren voor de gemeente.
De tweede “oplossing” is het verkorten van de verkooptijd. Dit zal vooral organisatorische problemen geven bij de vuurwerkwinkels. De overlast van deze twee dagen is niet zo groot als we dat vergelijken met de overlast die mensen al maanden vooraf ervaren. Drie dagen is al een korte periode om het vuurwerk te verkopen, terwijl ondertussen aan veel regels voldaan moet worden. Ten opzichte van andere landen (België: hele jaar vuurwerk te koop, Duitsland: vuurwerk gewoon te koop in de supermarkt) is het duidelijk dat deze winkels al heel veel moeite moeten doen om alles veilig te laten gebeuren. Het verkorten van de verkooptijd zal daar vooral een negatief effect op hebben.
De derde “oplossing” is het aanduiden van speciale afsteekplekken; plekken waar het wel toegestaan is om vuurwerk af te steken. Dit is om meerdere redenen een slecht idee:
- Veel mensen met vuurwerk op een kleine plek zal leiden tot onveilige situaties.
- Mensen moeten zich mogelijk met de auto vervoeren naar deze plek, omdat vuurwerk over het algemeen redelijk zwaar is en dus zal dat ook leiden tot veel overlast.
???
Oplossingen
Het is duidelijk dat het legale vuurwerk de boeman toegeschoven krijgt, terwijl duidelijk blijkt dat het illegale vuurwerk hier voor het grootste gedeelte een schuldige voor is. In plaats van het legale vuurwerk daarvoor afschaffen en een legale show houden, moeten we op zoek naar oplossingen om het illegale vuurwerk buiten de deur te houden.
Om tot een fijnere oud en nieuw voor iedereen te komen, dienen we een aantal zaken aan te pakken:
- Illegaal vuurwerk zwaarder aanpakken.
- Het afsteken van vuurwerk veiliger maken door vuurwerkbrillen meer te promoten en gratis bij een bestelling te geven.
- Pakkans vergroten bij te vroeg afsteken of bij illegaal vuurwerk afsteken.
- Zwaarder straffen bij verkoop en invoer illegaal vuurwerk.
Conclusie
Zonder meer is duidelijk dat vuurwerk voor sommige mensen overlast geeft. Dit is helaas vaker het geval bij grote feesten en geldt dan ook niet specifiek voor vuurwerk. De grote problemen zijn het te vroeg afsteken en het te zware, illegale, knalvuurwerk. Verwachten dat een verbod van het legale vuurwerk dan ook een oplossing daarvoor gaat bieden is een utopie. De problemen zullen vermoedelijk eerder groter worden en er zal geld moeten gaan naar de centrale shows, terwijl ook daar nog grote organisatorische problemen zijn.
Het lijkt tegenwoordig alsof het vuurwerk niets meer goed kan doen, terwijl heel veel mensen er ook gewoon heel erg van genieten. Om op positieve noot te sluiten, veel bejaarde mensen zijn helemaal niet zo blij met vuurwerkvrije zones, want dat verpest een spannend avondje met prachtig vuurwerk. Want vuurwerk is ook heel erg mooi, imposant en vooral gezellig. (
http://www.metronieuws.nl/nieuws/ouderen-genieten-juist-van-vuurwerk/SrZnlf!8LNsM182NsjzQ/)
