Bombel
Een van de mooiste woorden in Paramaribo is ‘bombel’. Daar zit het woord ‘bom’ in, en dat is juist. Bombel betekent niets anders dan knalvuurwerk, maar dan op ware sterkte. Lees: Chinese sterkte.
Zo hard dat alle ramen trillen. En als het extra lang duurt spreekt men van een
‘pagara’, waarover straks.Het waren de chinezen die het schieten van bombel in Suriname introduceerden. Dat is geen toeval. Alle vuurwerk in de wereld is door de chinezen geïntroduceerd. Je kunt het ook zo zeggen: overal waar er chinezen zijn, is er vuurwerk. En aangezien chinezen overal zijn, is er overal vuurwerk.
Het verhaal gaat dat de chinezen dat knalvuurwerk, die bombel dus, alleen ontwikkelden vanwege het belang dat ze hechten aan de rode kleur van het papier. Rood papier is voor chinezen iets heiligs, dat rode papier moet je snel verspreiden, en dat doe je door er kruit in te stoppen. En beng, alle papier is verspreid.
Dat van die heiligheid van het rode papier zijn de chinezen vergeten er bij te vertellen. Knalvuurwerk wordt nu overal afgeschoten om de knal, niet om het papier.
Die knal is in Paramaribo dus heilig geworden, de bombel moet klinken als het woord suggereert. Alsof je explodeert. Het is een vorm van doodsverachting.
En dan heb je de
pagara. In Nederland mag je bij de jaarwisseling tegenwoordig ook pagara’s afschieten, met een maximale lengte van 20 meter of zo. Dat is natuurlijk 20 meter te veel, maar omdat zoveel mensen (lees: allochtonen) het deden dacht de politie: laat maar ook, je kunt moeilijk zoveel mensen beboeten.
En zo rukt de Chinese cultuur dus op. Je kan het de oosterse globalisering noemen.
En vooral Paramaribo is al ruimschoots in Chinese handen gevallen. Hier wordt de jaarwisseling niet gevierd met een pagara van 20 meter, maar met een van 1500 meter. Dat is veel bombel voor een kleine stad. En gans de stadsbevolking komt er naar kijken. Straten worden afgezet en die rode knallers worden op het asfalt gelegd. Camera’s zijn erbij, voor wie er niet bij kon zijn. En dan, plotseling, begint de voorstelling van een half uur. Ik klokte overigens 42 minuten.
http://weblogs.nrc.nl/paramaribo/2007/01/03/bombel/
