Volgens het RIVM alleen kortstondig tijdens oud en nieuw. Dus rond 12 uur.
Daarom zei ik: dat is kortstondig. Blootstelling aan uitlaatgassen is het hele jaar door.
Volgens dit artikel van vandaag van 12 uur op oudejaarsdag tot 12 uur op nieuwjaarsdag..
vandaag om 08:00 3 minuten leestijd
luchtvervuiling
Vuurwerk is niet alleen gevaarlijk, maar ook ongezond
Jaarlijkse fijnstofpiek heeft schadelijk effect op de volksgezondheid
1 reactie
ANP/Roland T. Frank
Ieder jaar met oud en nieuw krijgen de verwondingen door vuurwerk veel aandacht. Maar dat de fijnstofconcentratie in de lucht die dag naar een zeer ongezonde hoogte piekt is minder bekend. Bij patiënten met een longaandoening of hart- en vaatziekte kan dit leiden tot vroegtijdige sterfte, waarschuwt internist Henk van Halteren.
In 2024 heeft de Nederlandse consument 118 miljoen euro besteed aan de inkoop van legaal vuurwerk, 13 miljoen euro meer dan in 2023. Bij het afsteken zijn veel schadelijke stoffen vrijgekomen, zoals barium en strontium. Bariumoxide en bariumhydroxide zijn oplosbaar en makkelijk opneembaar voor het menselijk lichaam.
Ook strontium wordt eenvoudig ingeademd. Daarom leidt blootstelling aan deze stoffen met name tot klachten aan de luchtwegen.
Met een jaarlijks aantal van negenhonderd vroegtijdige overlijdens is het probleem verre van verwaarloosbaar
Maar schadelijker zijn de vrijkomende stofdeeltjes met een diameter kleiner dan 2,5 micrometer (PM2,5-fijnstof). PM2,5-fijnstof wordt namelijk niet alleen ingeademd, maar de kleinste deeltjes (< 0,1 micrometer, ultrafijnstof) komen ook makkelijk in de bloedbaan. Daardoor is expositie aan PM2,5-fijnstof geassocieerd met oversterfte als gevolg van ischemische hartziekte, beroerte, diabetes mellitus, longkanker, COPD en astma bij kinderen. In absolute zin is de oversterfte het grootst in stedelijke gebieden in Azië en Afrika. Maar met een jaarlijks aantal van negenhonderd vroegtijdige overlijdens ten gevolge van blootstelling aan PM2,5-fijnstof is dit probleem in Nederland verre van verwaarloosbaar. De vraag rijst in welke mate vuurwerk in Nederland bijdraagt aan de PM2,5-fijnstofgerelateerde oversterfte.
Piekconcentratie
Bij het afsteken van vuurwerk tijdens de nieuwjaarsviering van 2023 werd 738 ton PM2,5-fijnstof uitgestoten: 4,5 procent van de totale PM2,5-fijnstofuitstoot van dat jaar. Om dit in perspectief te plaatsen: bij vijf hypothetische nieuwjaarsdagen achtereen en dito vuurwerkpret zou meer PM2,5-fijnstof zijn vrijgekomen dan de hoeveelheid PM2,5-fijnstof die in 2023 Nederland-breed door de industrie werd uitgestoten.
Sinds 1994 wordt de PM2,5-fijnstofconcentratie longitudinaal gemeten op meerdere stedelijke en landelijke meetstations, verdeeld over heel Nederland. De gemeten concentratie varieert naar lokale uitstoot, temperatuur, windsnelheid en luchtvochtigheid. De Europese Unie hanteert een bovengrens van 10 microgram per kubieke meter voor de PM2,5-fijnstofconcentratie. Rond de nieuwjaarsviering valt in Nederland sinds 1994 steevast hetzelfde patroon waar te nemen. Op oudejaarsdag wordt de EU-norm vanaf de middag overschreden en rond middernacht wordt een piek geregistreerd van gemiddeld 532 microgram per kubieke meter. Op nieuwjaarsdag rond het middaguur daalt de concentratie dan weer onder de EU-norm. In stedelijke regio’s zijn de piekconcentraties meer dan drie keer zo hoog als in landelijke regio’s. Maar ook tussen steden onderling bestaan grote verschillen. Zo verliep de jaarwisseling 2021-2022 door de weersomstandigheden op dat moment mild en bedroeg de gemiddelde piekconcentratie rond middernacht in de stedelijke regio’s 177 microgram per kubieke meter. Desondanks piekte Den Haag naar 856 microgram per kubieke meter, een 86-voudige overschrijding van de EU-norm. Om een en ander in perspectief te plaatsen: tijdens het schrijven van dit artikel in de ochtend van vrijdag 3 januari bedroeg de realtime gemeten PM2,5-fijnstofconcentratie in IJmuiden (Tata Steel) 19 microgram per kubieke meter.
Volksgezondheid
Een vuurwerkliefhebber zou wellicht te berde kunnen brengen dat een kortdurende piekbelasting minder kwaad kan voor de volksgezondheid dan blootstelling over een langere periode. Onweerlegbare epidemiologische observaties schetsen echter een ander beeld.
Janssen e.a. analyseerden het effect van toename van de PM2,5-fijnstofconcentratie met ten minste 10 microgram per kubieke meter op de dagelijkse mortaliteit, gestratificeerd naar het aantal dagen blootstelling.1 Blootstelling gedurende één dag – zoals gebruikelijk in het vuurwerkscenario – bleek geassocieerd met 1,1 procent toename in cardiovasculaire sterfte en 2,5 procent toename in sterfte door COPD. Deze getallen zijn niet schokkend, maar onderbouwen wel grondig het feit dat het kortdurend in steeds excessievere mate afsteken van vuurwerk slecht is voor mensen met hart- en vaatziekten en patiënten met een ernstige chronische longaandoening.
Europees verband
In de publieke discussie is veel aandacht voor het verkwistende karakter van vuurwerk, de verwondingen die kunnen optreden bij het afsteken ervan en asociaal gedrag door vuurwerkafstekers. Er is echter te weinig aandacht voor het vervuilende karakter van vuurwerk, dat kan leiden tot vroegtijdiger overlijden bij kwetsbare patiëntengroepen. Het enerzijds besteden van veel media-aandacht aan aperte vervuilers zoals Tata Steel en het tegelijkertijd wegzetten van vuurwerk als een feestje is een duidelijk voorbeeld van meten met twee maten. De gezondheidsrisico’s die optreden ten gevolge van de excessieve PM2,5-fijnstofuitstoot tijdens iedere nieuwjaarsnacht, verdienen meer aandacht bij de beslissing over het wel of niet invoeren van een algemeen vuurwerkverbod. De haalbaarheid en de impact van een algemeen vuurwerkverbod op de volksgezondheid zal onmiskenbaar groter zijn als het in Europees verband wordt ingevoerd.
auteur
Henk van Halteren, internist, Kapelle
contact
[email protected]
cc:
[email protected]
Reacties
E. Wannee
Forensisch arts
vandaag om 18:27
0
Het artikel besteedt nog niet eens aandacht aan bodem- en watervervuiling door alle zware metalen (strontium, antimoon, barium, cadmium, koper) die in vuurwerk worden gebruikt om ze leuke kleurtjes te geven, en die voor een groot deel op de bodem neerdalen en van daaruit in het oppervlakte- en grondwater lekken.
En dan hebben we ook nog de ruim 30 ton zwaveldioxide die jaarlijks in ons land vrijkomen en voor zure regen zorgen.
VOETNOOT
1. Janssen NAH, Fischer P, Marra M, Ameling C, Cassee FR. Short-term effects of PM 2.5 , PM10 and PM2.5–10 on daily mortality in the Netherlands. Science of the Total Environment 2013; 463- 464: 21- 6.
Ieder jaar met oud en nieuw krijgen de verwondingen door vuurwerk veel aandacht. Maar dat de fijnstofconcentratie in de lucht die dag naar een zeer ongezonde hoogte piekt is minder bekend. Bij patiënten met een longaandoening of hart- en vaatziekte kan dit leiden tot vroegtijdige sterfte...
www.medischcontact.nl
