\_niels_/
VWC lid
In het kader van de vuurwerkdiscussie en de argumenten tegen was ik wel benieuwd naar het milieuargument. Voor mijn studie houd ik mij veel bezig met de uitstoot van broeikasgassen door van alles en nog wat. Het lag dus wel in mijn straatje om eens te kijken hoe dat nou zit met vuurwerk. Naar aanleiding van het onderzoek naar broeikasgassen heb ik ook gekeken naar zware metalen en fijnstof. Dit was lastiger en heeft maar geeft volgens mij wel een goede indruk van hoe de vork in de steel steekt. Hierbij het resultaat van een klein onderzoekje:
CO2 uitstoot van vuurwerk minimaal
Dit jaar is een onderzoek gepubliceerd dat de emissies van een groot aantal producten berekend (Jansen et al., 2018). Een van de producten die besproken wordt is vuurwerk. Dit onderzoek vindt waardes voor de uitstoot van een aantal broeikasgassen. Echter zijn deze waardes gebaseerd op een bron uit 1995. Toentertijd werd er vanuit gegaan dat 40% van het bruto gewicht aan vuurwerk pyrotechnische stof is. Echter is dit percentage gebaseerd op de aanname dat siervuurwerk bestaat uit grondtollen, romeinse kaarsen, fonteinen en vuurpijlen. Dit was in 1995 inderdaad een redelijk goede aanname, echter is de markt sterk veranderd en bestaat het grootste deel van het siervuurwerk tegenwoordig uit cakes en cakeboxen. De verhouding bruto/netto gewicht is daardoor enorm veranderd.
Een selectie van 18 producten, waaronder grote en kleine cakes, cakeboxen, vuurpijlen, fonteinen en single shots levert een gemiddeld kruitpercentage op van 20% van het brutogewicht. Dit zou betekenen dat de waardes die door Jansen et al. (2018) gebruikt worden gehalveerd moeten worden. De waardes die Jansen et al. (2018) gebruiken:
CO2: 43 ton/miljoen kg vuurwerk
CH4 (methaan): 0,825 ton/miljoen kg vuurwerk
N2O: 1935 ton/miljoen kg vuurwerk
Wanneer we CH4 en N2O omrekenen naar hun impact in termen van CO2 uitstoot komen we op een totale uitstoot van 644 ton CO2 uitstoot per miljoen kg vuurwerk. Of, om het wat simpeler uit te leggen: 644 ton broeikasgas per miljoen kg vuurwerk.
Zoals gezegd moet deze waarde nog gehalveerd worden om voor de situatie vandaag de dag te gelden. Daarmee komen we op 322 ton broeikasgas per miljoen kg vuurwerk. In Nederland werd in 2016 16,3 miljoen kg vuurwerk geïmporteerd (Deltaris & TNO, 2018). Als we de voorzichtige aanname maken dat dit tegenwoordig iets meer is doordat het brutogewicht (en dus niet het kruitgewicht!!!) van het vuurwerk steeds meer toeneemt komen we rond de 20 miljoen kg vuurwerk die in 2018 geïmporteerd word. Deze waarde vermenigvuldigen we met de uitstoot. Dan komen we op 5316 ton broeikasgas die door vuurwerk op oudjaarsavond wordt uitgestoten. Dat lijkt veel, maar is dat inderdaad zo?
Laten we het in perspectief zetten: Wat is de totale uitstoot van Nederland op een dag? Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft de balans opgemaakt en komt op een totale broeigaskas uitstoot van 200.000.000 ton (PBL, 2018). Per dag komt dit neer op 547.945 ton broeikasgas. Als we de uitstoot van vuurwerk daarmee vergelijken: De bijdrage van vuurwerk aan de totale broeikasgas uitstoot van Nederland op 31 december is slecht 0,97%.
Verder perspectief
21% van de uitstoot van broeikasgassen komt van de sector vervoer. Daarvan is 50 % personenvervoer over de weg, m.a.w. auto’s (CBS, 2018). Wanneer we de jaarlijkse uitstoot nemen en die terugrekenen naar de gemiddelde uitstoot van auto’s per dag komen we op 57534 ton broeikasgas. Dat houdt dus in dat alleen personenauto’s op 31 december al ruim 10 x meer uitstoten dan vuurwerk op die dag doet.
Zware metalen
Jansen et al. (2018) nemen 5 metalen mee in hun analyse. Deze metalen zijn strontium, barium, koper, antimooon en zink. Om de concentratie deze metalen van vuurwerk te bepalen wordt gebruik gemaakt van een gemiddelde. Dit gemiddelde is gebaseerd op diverse internationale bronnen uit verschillende bronnen. Twee van deze bronnen (waarvan 1 voor Zweden) geven een zink concentratie aan. Zink is echter een metaal dat slecht gebruikt wordt in vuurwerk om rookeffecten te maken. Aangezien dit effect in Nederlands consumentenvuurwerk helemaal niet voor komt wordt zink onterecht meegenomen in de analyse. Voor de andere metalen maken we weer dezelfde aannames als voor broeikasgassen, en delen dus de waardes van Jansen et al. (2018) door 2 om de huidige waardes voor de uitstoot per miljoen kg vuurwerk te berekenen. Wanneer we die geactualiseerde waardes vermenigvuldigen met de vuurwerk import komen we op de volgende cijfers uit voor 5 zware metalen (afgerond op hele tonnen):
Strontium: 29 ton per jaar
Barium: 89 ton per jaar
Koper: 45 ton per jaar
Antimoon: 7 ton per jaar
Zink: 4 ton per jaar
Het grootste deel hiervan (70%, Jansen et al., 2018) komt in de bodem en dus mogelijk het grondwater terecht. Goed, dan weten we nu het aantal ton dat er per jaar door vuurwerk uitgestoten wordt, maar hoeveel is dat nou eigenlijk?
In perspectief
Er is niet heel veel informatie te vinden over de hoeveelheid van deze stoffen die door andere bronnen uitgestoten worden. Toch is een poging gedaan om een indruk te geven van de hoeveelheid:
Barium en strontium
Barium en strontium zijn de meest giftige stoffen in vuurwerk. Echter blijkt uit een artikel van Kennislink (2004) dat de barium en strontium concentratie in de lucht niet boven de door de Nederlandse overheid gestelde normen komt. Dit is al genoeg reden om ons geen zorgen meer te maken over deze twee metalen. Maar om een voorbeeld te geven van onderzoek in het buitenland: Tijdens het Indische feest Diwali, waarbij vuurwerk afsteken een grote traditie is, werd op het hoogtepunt een concentratie van 0,0045mg/m3 gemeten (Khaparde et al., 2012). Dit is 100 keer minder dan de Amerikaanse 'Occupational Safety and Health Administration' als norm stelt voor de maximale hoeveelheid barium die, 5 dagen per week, 8 uur per dag, in een werkruimte aanwezig mag zijn (Martin & Griswold, 2009).
Koper
Over koper lijkt wat minder duidelijkheid te bestaan. Laten we beginnen met wat perspectief: Jaarlijks komt er door de intensieve varkenshouderij in Nederland maar liefst 1000 ton aan koper via varkensmest in het Nederlandse milieu terecht (Rijnland, n.d.). Maar een nóg grotere bron van koper zijn de Rijn en de Maas. Rijnland (n.d.) meldt dat veruit het grootste deel van het koper in het Nederlandse milieu aangevoerd wordt door die twee rivieren. Verder komt daar nog koper van industrie bij en koper afkomstig van slijtage van waterleidingen.
Als we dan weer inzoomen op vuurwerk: Volgens het RIVM is 40% van het koper in het oppervlaktewater afkomstig van vuurwerk. Dat wordt echter tegengesproken door Kennislink (2004). Volgens Kennislink is koper uit vuurwerk namelijk verantwoordelijk voor 3% van de jaarlijkse koperbelasting van het oppervlaktewater in Nederland. Verder wordt het volgende vermeldt: "De koperconcentratie blijkt in januari echter nauwelijks verhoogd, hebben metingen van diverse waterschappen uitgewezen." (Kennislink, 2004).
Fijnstof
Verder onderzoek naar fijnstof was niet nodig. Tijdens de jaarwisseling zit er weliswaar een grote hoeveelheid fijnstof in de lucht die vervelend is voor mensen met bepaalde aandoeningen. Echter concludeerde het RIVM eerder dit jaar dat de bijdrage van fijnstof afkomstig van vuurwerk aan de totale fijnstofuitstoot minimaal is.
Enschede
Ook interessant zijn bevindingen uit het RIVM rapport (RIVM, 2001) over de impact van de vuurwerkramp in Enschede, waarbij in korte tijd een enorme hoeveelheid vuurwerk de lucht in ging. Deze worden door BCN (Behoud Consumentenvuurwerk Nederland) uitgelicht bij hun standpunt voor milieu:
“Op 13 mei 2000 voltrok zich de vuurwerkramp in Enschede waarbij 177 ton vuurwerk de lucht in ging. De effecten op mens en milieu zijn onderzocht door o.a. deskundigen van het RIVM. De RIVM concludeerde: “dat er voor de onderzochte stoffen bij bewoners, passanten en hulpverleners geen verhoogde lichaamsbelasting door de vuurwerkramp is aangetoond” RIVM rapport 630930003, (pag 50 van 118) en dat “(de explosie) niet tot een significante toename van de gehalten in de bodem heeft geleid”. RIVM Rrapport 609022002 (pag 47 van 56)”
Discussie
Hoewel dus nog niet alles duidelijk is kan wel geconcludeerd worden dat de bijdrage van vuurwerk aan de broeikasgasuitstoot te verwaarlozen is. Over metalen bestaat wat minder duidelijkheid maar er zijn verschillende aanwijzingen die doen vermoeden dat de uitstoot van metalen als gevolg van vuurwerk geen noemenswaardige problemen oplevert.
Bronnen:
Brouwer, J. G. H., Hulskotte, J. H. J., & Annema, J. A. (1995). Afsteken van vuurwerk.
CBS. (2018). Kooldioxide: Verkeer en vervoer goed voor een vijfde van de CO2-emissie. Geraadpleegd op 24-11-18 van https://www.cbs.nl/nl-nl/maatschapp...-vervoer/categorie-milieuaspecten/kooldioxide
Deltaris & TNO. (2018). Factsheet afsteken vuurwerk. In opdracht van Rijkswaterstaat.
Eurofins Agro. (2015). Zinktekort toenemend probleem in Nederland. Geraadpleegd op 6-12-2018 van http://eurofins-agro.com/nl-nl/expertise/bemesting/artikelen/zinktekort-toenemend-probleem-nederland
Jansen, B.I., Meesters, J.A.J., & Nijkamp, M.M. (2018). Methodology for the calculation of emissions from product usage by consumers, construction and services. RIVM Report 2018-0011
Kennislink. (2004). Vuurwerk: Knallen en kleuren. Geraadpleegd van https://www.nemokennislink.nl/publicaties/vuurwerk-knallen-en-kleuren/ op 07-12-2018
Khaparde, V. V., Pipalatkar, P. P., Pustode, T., Rao, C. C., & Gajghate, D. G. (2012). Influence of burning of fireworks on particle size distribution of PM 10 and associated Barium at Nagpur. Environmental monitoring and assessment, 184(2), 903-911.
Martin, S., & Griswold, W. (2009). Human health effects of heavy metals. Environmental Science and Technology briefs for citizens, 15, 1-6.
PBL. (2018). Balans van de leefomgeving 2018. Van https://themasites.pbl.nl/balansvan...energie-klimaat-lucht/emissies-broeikasgassen geraadpleegd op 23-11-2018
RIVM (2001). Vuurwerkramp Enschede: Stoffen in bloed en urine; rapportage van het gezondheidsonderzoek.
CO2 uitstoot van vuurwerk minimaal
Dit jaar is een onderzoek gepubliceerd dat de emissies van een groot aantal producten berekend (Jansen et al., 2018). Een van de producten die besproken wordt is vuurwerk. Dit onderzoek vindt waardes voor de uitstoot van een aantal broeikasgassen. Echter zijn deze waardes gebaseerd op een bron uit 1995. Toentertijd werd er vanuit gegaan dat 40% van het bruto gewicht aan vuurwerk pyrotechnische stof is. Echter is dit percentage gebaseerd op de aanname dat siervuurwerk bestaat uit grondtollen, romeinse kaarsen, fonteinen en vuurpijlen. Dit was in 1995 inderdaad een redelijk goede aanname, echter is de markt sterk veranderd en bestaat het grootste deel van het siervuurwerk tegenwoordig uit cakes en cakeboxen. De verhouding bruto/netto gewicht is daardoor enorm veranderd.
Een selectie van 18 producten, waaronder grote en kleine cakes, cakeboxen, vuurpijlen, fonteinen en single shots levert een gemiddeld kruitpercentage op van 20% van het brutogewicht. Dit zou betekenen dat de waardes die door Jansen et al. (2018) gebruikt worden gehalveerd moeten worden. De waardes die Jansen et al. (2018) gebruiken:
CO2: 43 ton/miljoen kg vuurwerk
CH4 (methaan): 0,825 ton/miljoen kg vuurwerk
N2O: 1935 ton/miljoen kg vuurwerk
Wanneer we CH4 en N2O omrekenen naar hun impact in termen van CO2 uitstoot komen we op een totale uitstoot van 644 ton CO2 uitstoot per miljoen kg vuurwerk. Of, om het wat simpeler uit te leggen: 644 ton broeikasgas per miljoen kg vuurwerk.
Zoals gezegd moet deze waarde nog gehalveerd worden om voor de situatie vandaag de dag te gelden. Daarmee komen we op 322 ton broeikasgas per miljoen kg vuurwerk. In Nederland werd in 2016 16,3 miljoen kg vuurwerk geïmporteerd (Deltaris & TNO, 2018). Als we de voorzichtige aanname maken dat dit tegenwoordig iets meer is doordat het brutogewicht (en dus niet het kruitgewicht!!!) van het vuurwerk steeds meer toeneemt komen we rond de 20 miljoen kg vuurwerk die in 2018 geïmporteerd word. Deze waarde vermenigvuldigen we met de uitstoot. Dan komen we op 5316 ton broeikasgas die door vuurwerk op oudjaarsavond wordt uitgestoten. Dat lijkt veel, maar is dat inderdaad zo?
Laten we het in perspectief zetten: Wat is de totale uitstoot van Nederland op een dag? Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft de balans opgemaakt en komt op een totale broeigaskas uitstoot van 200.000.000 ton (PBL, 2018). Per dag komt dit neer op 547.945 ton broeikasgas. Als we de uitstoot van vuurwerk daarmee vergelijken: De bijdrage van vuurwerk aan de totale broeikasgas uitstoot van Nederland op 31 december is slecht 0,97%.
Verder perspectief
21% van de uitstoot van broeikasgassen komt van de sector vervoer. Daarvan is 50 % personenvervoer over de weg, m.a.w. auto’s (CBS, 2018). Wanneer we de jaarlijkse uitstoot nemen en die terugrekenen naar de gemiddelde uitstoot van auto’s per dag komen we op 57534 ton broeikasgas. Dat houdt dus in dat alleen personenauto’s op 31 december al ruim 10 x meer uitstoten dan vuurwerk op die dag doet.
Zware metalen
Jansen et al. (2018) nemen 5 metalen mee in hun analyse. Deze metalen zijn strontium, barium, koper, antimooon en zink. Om de concentratie deze metalen van vuurwerk te bepalen wordt gebruik gemaakt van een gemiddelde. Dit gemiddelde is gebaseerd op diverse internationale bronnen uit verschillende bronnen. Twee van deze bronnen (waarvan 1 voor Zweden) geven een zink concentratie aan. Zink is echter een metaal dat slecht gebruikt wordt in vuurwerk om rookeffecten te maken. Aangezien dit effect in Nederlands consumentenvuurwerk helemaal niet voor komt wordt zink onterecht meegenomen in de analyse. Voor de andere metalen maken we weer dezelfde aannames als voor broeikasgassen, en delen dus de waardes van Jansen et al. (2018) door 2 om de huidige waardes voor de uitstoot per miljoen kg vuurwerk te berekenen. Wanneer we die geactualiseerde waardes vermenigvuldigen met de vuurwerk import komen we op de volgende cijfers uit voor 5 zware metalen (afgerond op hele tonnen):
Strontium: 29 ton per jaar
Barium: 89 ton per jaar
Koper: 45 ton per jaar
Antimoon: 7 ton per jaar
Zink: 4 ton per jaar
Het grootste deel hiervan (70%, Jansen et al., 2018) komt in de bodem en dus mogelijk het grondwater terecht. Goed, dan weten we nu het aantal ton dat er per jaar door vuurwerk uitgestoten wordt, maar hoeveel is dat nou eigenlijk?
In perspectief
Er is niet heel veel informatie te vinden over de hoeveelheid van deze stoffen die door andere bronnen uitgestoten worden. Toch is een poging gedaan om een indruk te geven van de hoeveelheid:
Barium en strontium
Barium en strontium zijn de meest giftige stoffen in vuurwerk. Echter blijkt uit een artikel van Kennislink (2004) dat de barium en strontium concentratie in de lucht niet boven de door de Nederlandse overheid gestelde normen komt. Dit is al genoeg reden om ons geen zorgen meer te maken over deze twee metalen. Maar om een voorbeeld te geven van onderzoek in het buitenland: Tijdens het Indische feest Diwali, waarbij vuurwerk afsteken een grote traditie is, werd op het hoogtepunt een concentratie van 0,0045mg/m3 gemeten (Khaparde et al., 2012). Dit is 100 keer minder dan de Amerikaanse 'Occupational Safety and Health Administration' als norm stelt voor de maximale hoeveelheid barium die, 5 dagen per week, 8 uur per dag, in een werkruimte aanwezig mag zijn (Martin & Griswold, 2009).
Koper
Over koper lijkt wat minder duidelijkheid te bestaan. Laten we beginnen met wat perspectief: Jaarlijks komt er door de intensieve varkenshouderij in Nederland maar liefst 1000 ton aan koper via varkensmest in het Nederlandse milieu terecht (Rijnland, n.d.). Maar een nóg grotere bron van koper zijn de Rijn en de Maas. Rijnland (n.d.) meldt dat veruit het grootste deel van het koper in het Nederlandse milieu aangevoerd wordt door die twee rivieren. Verder komt daar nog koper van industrie bij en koper afkomstig van slijtage van waterleidingen.
Als we dan weer inzoomen op vuurwerk: Volgens het RIVM is 40% van het koper in het oppervlaktewater afkomstig van vuurwerk. Dat wordt echter tegengesproken door Kennislink (2004). Volgens Kennislink is koper uit vuurwerk namelijk verantwoordelijk voor 3% van de jaarlijkse koperbelasting van het oppervlaktewater in Nederland. Verder wordt het volgende vermeldt: "De koperconcentratie blijkt in januari echter nauwelijks verhoogd, hebben metingen van diverse waterschappen uitgewezen." (Kennislink, 2004).
Fijnstof
Verder onderzoek naar fijnstof was niet nodig. Tijdens de jaarwisseling zit er weliswaar een grote hoeveelheid fijnstof in de lucht die vervelend is voor mensen met bepaalde aandoeningen. Echter concludeerde het RIVM eerder dit jaar dat de bijdrage van fijnstof afkomstig van vuurwerk aan de totale fijnstofuitstoot minimaal is.
Enschede
Ook interessant zijn bevindingen uit het RIVM rapport (RIVM, 2001) over de impact van de vuurwerkramp in Enschede, waarbij in korte tijd een enorme hoeveelheid vuurwerk de lucht in ging. Deze worden door BCN (Behoud Consumentenvuurwerk Nederland) uitgelicht bij hun standpunt voor milieu:
“Op 13 mei 2000 voltrok zich de vuurwerkramp in Enschede waarbij 177 ton vuurwerk de lucht in ging. De effecten op mens en milieu zijn onderzocht door o.a. deskundigen van het RIVM. De RIVM concludeerde: “dat er voor de onderzochte stoffen bij bewoners, passanten en hulpverleners geen verhoogde lichaamsbelasting door de vuurwerkramp is aangetoond” RIVM rapport 630930003, (pag 50 van 118) en dat “(de explosie) niet tot een significante toename van de gehalten in de bodem heeft geleid”. RIVM Rrapport 609022002 (pag 47 van 56)”
Discussie
Hoewel dus nog niet alles duidelijk is kan wel geconcludeerd worden dat de bijdrage van vuurwerk aan de broeikasgasuitstoot te verwaarlozen is. Over metalen bestaat wat minder duidelijkheid maar er zijn verschillende aanwijzingen die doen vermoeden dat de uitstoot van metalen als gevolg van vuurwerk geen noemenswaardige problemen oplevert.
Bronnen:
Brouwer, J. G. H., Hulskotte, J. H. J., & Annema, J. A. (1995). Afsteken van vuurwerk.
CBS. (2018). Kooldioxide: Verkeer en vervoer goed voor een vijfde van de CO2-emissie. Geraadpleegd op 24-11-18 van https://www.cbs.nl/nl-nl/maatschapp...-vervoer/categorie-milieuaspecten/kooldioxide
Deltaris & TNO. (2018). Factsheet afsteken vuurwerk. In opdracht van Rijkswaterstaat.
Eurofins Agro. (2015). Zinktekort toenemend probleem in Nederland. Geraadpleegd op 6-12-2018 van http://eurofins-agro.com/nl-nl/expertise/bemesting/artikelen/zinktekort-toenemend-probleem-nederland
Jansen, B.I., Meesters, J.A.J., & Nijkamp, M.M. (2018). Methodology for the calculation of emissions from product usage by consumers, construction and services. RIVM Report 2018-0011
Kennislink. (2004). Vuurwerk: Knallen en kleuren. Geraadpleegd van https://www.nemokennislink.nl/publicaties/vuurwerk-knallen-en-kleuren/ op 07-12-2018
Khaparde, V. V., Pipalatkar, P. P., Pustode, T., Rao, C. C., & Gajghate, D. G. (2012). Influence of burning of fireworks on particle size distribution of PM 10 and associated Barium at Nagpur. Environmental monitoring and assessment, 184(2), 903-911.
Martin, S., & Griswold, W. (2009). Human health effects of heavy metals. Environmental Science and Technology briefs for citizens, 15, 1-6.
PBL. (2018). Balans van de leefomgeving 2018. Van https://themasites.pbl.nl/balansvan...energie-klimaat-lucht/emissies-broeikasgassen geraadpleegd op 23-11-2018
RIVM (2001). Vuurwerkramp Enschede: Stoffen in bloed en urine; rapportage van het gezondheidsonderzoek.
Laatst bewerkt:
