Rijksoverheid: Rapport Vuurwerkongevallen 2015-2016

gizmo75

VWC lid
Rapport "Vuurwerkongevallen 2015-2016: type vuurwerk en letsel"

Inleiding

Op 31 december 2015 en 1 januari 2016 zijn er 482 slachtoffers van een vuurwerkongeval behandeld op de Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis. Deze informatie is afkomstig uit het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL, aangevuld met gegevens die de NOS en VeiligheidNL verzameld hebben op SEH’s van niet LIS-ziekenhuizen. De resultaten van analyses van gegevens uit LIS zijn terug te vinden in de rapportage ‘Vuurwerkongevallen 2015-2016’.

In LIS was in veel gevallen niet bekend welk soort vuurwerk had geleid tot welk letsel. Om te onderzoeken welk type vuurwerk precies de oorzaak is van de vuurwerkletsels rond de jaarwisseling heeft VeiligheidNL in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu een onafhankelijk vervolgonderzoek uitgevoerd onder slachtoffers van vuurwerkongevallen die plaats hebben gevonden op 31 december 2015 en 1 januari 2016. De belangrijkste onderzoeksvragen hierbij waren:
- Welke typen vuurwerk leiden tot de meeste letsels?
- Welk type vuurwerk leidt tot welk type letsel?
- Welk type letsel komt het meest voor?
- Was het slachtoffer een omstander of werd het vuurwerk door het slachtoffer zelf afgestoken?
- Welke andere factoren speelden een rol?

Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA), de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie (NVT), de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) en het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG). Hoofdstuk 2 bevat een beschrijving van de gebruikte methoden. De resultaten het onderzoek naar type vuurwerk en soort letsel staan in hoofdstuk 3. Hoofdstuk 4 vat het onderzoek en de resultaten samen.

Samenvatting

- Onderzoek naar vuurwerkletsels laat zien dat het merendeel van de letsels een gevolg is van vlinder-, nitraat- of mortierbommen (18%), sierpotten, cakeboxen of fonteinen (14%), rotjes of kanonslagen (13%), single shots (13%) en vuurpijlen (12%).

- In dit onderzoek was de hoofdvraag welke typen vuurwerk specifiek tot welk type letsel hebben geleid. De belangrijkste letsels bij de meest voorkomende typen
vuurwerk waren de volgende:
* Vuurwerkbommen leidden in grote mate tot open wonden (33%), maar ook in 16 procent van de gevallen tot oogletsel. Bij veertien procent van de slachtoffers had een vuurwerkbom een amputatie tot gevolg.
* Sierpotten/cakeboxen/fonteinen leidden veelal tot brandwonden (47%) en oogletsels (37%).
* Single shots leidden in 31 procent van de ongevallen tot brandwonden en 26 procent tot oogletsels.
* Rotjes en kanonslagen leidden in meerderheid tot brandwonden.
* Voor vuurpijlen geldt dat oogletsels (32%) en brandwonden (29%) de meest voorkomende letsels waren.

- Vuurwerkletsels met amputatie tot gevolg werden in drie kwart (73%) van de gevallen veroorzaakt door illegaal vuurwerk. Oogletsel werd in 80 procent van de gevallen veroorzaakt door legaal vuurwerk en brandwonden in 88 procent van de gevallen.

-Voor babypijltjes en Romeinse kaarsen geldt vanaf 2015 een geheel of gedeeltelijk verkoopverbod. In de ons bekende ongevallen tijdens de afgelopen jaarwisseling betrof het in één geval letsel door een babypijl, die vlak bij de hand ontplofte en een brandwond tot gevolg had. In acht gevallen (2%) werd het letsel veroorzaakt door een Romeinse kaars.

- Vuurwerkletsel bij omstanders werd vooral veroorzaakt door vuurpijlen (67%), maar ook sierpotten/cakeboxen/fonteinen (47%) leidden relatief vaak tot letsel bij omstanders.

- In 23 procent van de vuurwerkongevallen met legaal vuurwerk was het slachtoffer min of meer zelf de aanleiding tot het ongeval. In 16 procent van de ongevallen met legaal vuurwerk mag aangenomen worden dat het vuurwerk ondeugdelijk was. In de overige gevallen was er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen.

Conclusies

Dit onderzoek had tot doel expliciete informatie te verzamelen over typen vuurwerk die tot letsel leiden, en welke letsels dat met name zijn. Hiervoor zijn slachtoffers die met vuurwerkletsel op de SEH-afdeling verschenen benaderd om op een later tijdstip een online vragenlijst over hun ongeval in te vullen. Dertig personen hebben deze vragenlijst ingevuld en verstuurd. Daarnaast is dit jaar voor het eerst aan alle ziekenhuizen in Nederland verzocht om een SEH-registratie bij te houden van vuurwerkslachtoffers, analoog aan de vuurwerkregistratie in de LIS-ziekenhuizen. Hieraan hebben 42 SEH-afdelingen mee gewerkt, wat het totaal samen met de LISziekenhuizen op 55 SEH-afdelingen brengt. De combinatie van deze gegevens met de aanvullende data van trauma- en plastisch chirurgen leverde een bestand op met 370 unieke records over de vuurwerkongevallen 2015-2016. Dit maakt het mogelijk om een betrouwbaar en specifiek beeld te schetsen van typen vuurwerk die tot letsel leiden, en welk letsel dat voornamelijk oplevert.

Het merendeel van de vuurwerkletsels ontstond door vlinder-, nitraat- of mortierbommen, sierpotten/cakeboxen/fonteinen, rotjes/kanonslagen, single shots en vuurpijlen. Vooral het groot aantal letsels door single shots valt op. Alle amputaties waren het gevolg van (illegaal) knalvuurwerk. Oogletsel werd in grote meerderheid veroorzaakt door sierpotten/cakeboxen/fonteinen, vuurpijlen en single shots. Brandwonden ontstonden door een verscheidenheid aan typen vuurwerk. In een kwart van de ongevallen met legaal vuurwerk was het slachtoffer min of meer zelf de aanleiding tot het ongeval, door onverstandig afsteken van vuurwerk. In ongeveer één op de zes ongevallen kan geconcludeerd worden dat het vuurwerk ondeugdelijk was.

Eén ongeval werd veroorzaakt door een – sinds deze jaarwisseling verboden - babypijltje. Romeinse kaarsen leidden tot acht slachtoffers, twee procent van het totaal. Het effect van het verbod op Romeinse kaarsen kan pas tijdens de volgende jaarwisseling verwacht worden, als ook Romeinse kaarsen in vuurwerkpakketten en kaarsen met een diameter van meer dan 8 mm verboden zijn.

Bron en volledig rapport: https://www.rijksoverheid.nl/docume...kongevallen-2015-2016-type-vuurwerk-en-letsel
 
ik had niet verwacht dat cakes nog zo relatief veel ongelukken als gevolg hadden, helaas staat er dan niet bij of het komt door omvallen (schuld van de gebruiker door niet vast te zetten) of uit elkaar knallen (ondeugdelijk geproduceerd vuurwerk)
 
De leeftijden in dit staatje zijn tochwel pijnlijk om te zien....


Vuurwerkongevallen in de media van 1 november 2015 tot en met 31 januari 2016 (exclusief 31 december en 1 januari) waarbij er sprake was van ernstig letsel

Geslacht Leeftijd Datum ongeval Plaats ongeval Toedracht ongeval Letsel

1 Man 12 7-11-2015 Den Bosch Cobra ontploft in linkerhand Hand kwijt
2 Man 13 13-12-2015 Stadskanaal Vuurwerk in zijn nek gegooid gekregen Tweede en derde graads
3 Man 13 4-12-2015 Brunssum Illegaal explosief brandwonden hals tot stuitje ontploft in handen Vinger kwijt, fracturen
vingers, letsel benen en blijvende gehoorschade vuurwerk Zwaar gewond
4 Man Onb. 20-12-2015 Delft Explosie illegaal
5 Man 13 19-12-2015 Hoorn Gegooid vuurwerk ontploft in gezicht Eerstegraads brandwonden gezicht hand Open wond hand
6 Man Tiener 19-12-2015 Ermelo Nitraten ontploft in
7 Man 23 24-12-2015 Beverwijk Probeerde lawinepijl voor tweede keer aan te steken
8 Man 14 22-12-2015 Lelystad Probeerde vuurpijl af te schieten vanuit zijn hand
9 Man 17 29-12-2015 Apeldoorn Illegaal vuurwerk (nitraat) in hand ontploft
Amputatie vingers linkerhand Ernstig gewond aan hand Vingertoppen kwijt
 
Laatst bewerkt:
ik had niet verwacht dat cakes nog zo relatief veel ongelukken als gevolg hadden, helaas staat er dan niet bij of het komt door omvallen (schuld van de gebruiker door niet vast te zetten) of uit elkaar knallen (ondeugdelijk geproduceerd vuurwerk)

Tabel 2 Voorbeelden van toedrachten van ongevallen met sierpotten,
cakeboxen en fonteinen

Toedracht Letsel

Cakebox
Wilde siervuurwerk afsteken, ging eerder af dan verwacht. Brandwond
Vuurwerk waarvan lont ontbrak, probeerde dit aan te steken terwijl eroverheen
gebogen stond. Brandwond
Box siervuurwerk viel om en er kwam vuurwerk tegen haar aan. Brandwond
Stond te kijken naar vuurwerk, wilde buurjongetje weghalen en kreeg toen vuurwerk in haar hals. Brandwond
Pot stond op de grond. Hoofd niet erboven + bril. Met aansteeklont pot aangestoken - direct ontploft (lont brandde zéér snel op). Fractuur
Met aansteker van pot, wel met aansteeklont. Oogletsel
Te laat weggegaan na aansteken van vuurwerk op straat. Oogletsel
Lont was erg kort. Ontplofte terwijl patiënt boven het vuurwerk hing. Oogletsel
Bij opruimen een verdwaald patroon in oog. Oogletsel
Stak vuurwerkpot aan, ging mis, onduidelijk mechanisme. Oogletsel
Papier van de lont was niet te verwijderen. Papier aangestoken met aansteker en gewacht totdat er vonkjes zouden komen maar dat gebeurde niet. Het vuurwerk begon te knallen. Oogletsel
Vuurwerkpotten lagen op een vuur. Viel mogelijk om, kwam vuurwerk uit in gezicht. Oogletsel
Ik keek naar boven in de lucht naar het vuurwerk, ineens zag ik iets op me afkomen en dat trof me recht in mijn oog terwijl ik wegdraaide. Oogletsel
De box kantelde en een vuurpijl kwam recht op mij af. Oogletsel
Op straat, stond op 9m van de vuurwerkbox van vrienden, deze viel om en pijlen werden richting patiënt geschoten. Open wond
Vuurpijl in gezicht gekregen doordat pijl te snel afging. Open wond
Bij het kijken naar het vuurwerk was het vuurwerk omgewaaid waarna er vuurwerk richting het aangezicht van de patiënt kwam. Oppervlakkig letsel
Knalde direct bij afsteken lont. Overig/onbekend

Fontein
Vuurwerkpot omgevallen op jas. Brandwond
Vuurpot omgevallen en tegen patiënt aangekomen. Brandwond
Zette een sierpot overeind die leeg leek te zijn, kwam nog 1 siervuurwerk uit. Schoot door de half geopende hand heen, langs de handpalm. Brandwond
Schoot mijn kant op, met hand weggeslagen. Brandwond
Hing boven vuurwerk, ging af in gezicht. Brandwond
Vuurkogel uit fontein tegen jas gehad, brandwond hand en thorax. Brandwond
Sierpot stond op straat en viel om, waardoor een vonk van het vuurwerk in de hals van patiënt terecht kwam. Brandwond
Een vonk vloog de andere kant op (10 meter afstand). Brandwond
Bij het afsteken van vuurwerk ontplofte de pot te vroeg, hand is geraakt. Brandwond
Bloemfontein in gelaat ontploft. Oogletsel
Stond naar sieruurwerk te kijken op 5 meter afstand, iets brandends in rechteroog terecht gekomen. Oogletsel
Wilde vuurwerkpotje afsteken; ontplofte direct in het gelaat. Oogletsel
Spontane ontploffing. Overig/onbekend

Sierpot
Pot met vuurwerk afsteken, ging eerder af. Oogletsel
Heeft sierpot in handen gehouden met ontsteken. Brandwond
 
hoop onnodige letsels, zeker bij de singleshots, kaarsen e.d.

Wel positief dat er dit jaar voor het eerst een onderscheid is gemaakt. Het is weliswaar pijnlijk om te zien, maar geeft wel aan waar verbeteringen mogelijk zijn ten aanzien van bijv. voorlichting. Het zorgt er in iedergeval voor dat er meer aan de hand van feiten en minder aan de hand van aannames gediscussieerd kan worden. Al blijft er een deel sociaal wenselijk antwoorden tussen zitten. immers kanonslagen die verantwoordelijk zijn voor 2 amputaties lijkt mij vrijwel onmogelijk...
 
uit de begeleidende brief:

Net als vorig jaar is ook dit jaar in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu een landelijk onderzoek verricht door VeiligheidNL, in samenwerking met Spoedeisende Hulpafdelingen van ziekenhuizen en betrokken artsenorganisaties, naar het type vuurwerk en letsel tijdens afgelopen jaarwisseling. In bijgevoegd rapport zijn de resultaten van dit onderzoek opgenomen. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat afgelopen jaarwisseling geen oogletsel is veroorzaakt door
babypijltjes. Romeinse kaarsen leidden echter tot twee oogletselslachtoffers. Uit het onderzoek blijkt verder dat in bijna een kwart van de ongevallen met legaal vuurwerk het letsel veroorzaakt werd doordat het slachtoffer het vuurwerk op onverstandige wijze afstak. In ongeveer één op de zes ongevallen kan geconcludeerd worden dat het vuurwerk ondeugdelijk was. Voor de overige gevallen is de oorzaak niet duidelijk aan te wijzen.
 
Er is alleen niet echt een onderscheid gemaakt tussen prof en consumentenvuurwerk. Als ik een ongeluk heb gehad met vuurwerk, dan zeg ik uiteraard dat dit gewoon nederlands consumenten vuurwerk was en geen illegaal vuurwerk.

maar heel effe...
- een box die omvalt? Hoe heb je die neergezet dan?
- Lont onbrak, maar probeerde het toch aan te steken terwijl je eroverheen gebogen staat.....euhm...
- Bij opruimen een verdwaald patroon in oog.....ben benieuwd hoe je dat voor elkaar krijgt...
- onduidelijk mechanisme van aansteken....op NL vuurwerk staat ALTIJD een gebruiksaanwijzing...
- Vuurwerkpotten lagen op een vuur. Viel mogelijk om....deze kan ik me erg goed voorstellen helaas...
- Op straat, stond op 9m van de vuurwerkbox van vrienden, deze viel om en pijlen werden richting patiënt geschoten. Open wond .....van consumentenvuurwerk?


Verder valt het mij trouwens wel op dat men heel erg onvoorzichtig omgaat met vuurwerk in het algemeen. Je zou er als liefhebber bijna bang voor worden...
 
Wat betreft de verschillende cakes, een gedeelte van het omvallen zou voorkomen worden er de eis er kwam dat ze zowel in de lengte als in de breedte op de grond groter waren dan de hoogte van het artikel. Dit geeft een stabiele basis.

Ook: er zijn nu al een stuk minder gewonden dan voorgaande jaren, met bijna 700 vorige keer en 720 de keer daarvoor. Er is dus zeker een dalende trend gaande.
 
Het is vooral belangrijk dat de Nederlander bewust van het gevaar wordt en er van leert, vuurwerk is verre van ongevaarlijk, maar je kan een hoop uitsluiten door goede voorbereidingen te treffen.

-Als eerst de vuurwerkbril, voor de afsteker en omstanders.
-Aansteeklont of wellicht nog beter, een aansteker met stormvlam. Altijd met gestrekte arm afsteken en nooit met je hoofd er boven hangen. Nooit!!
-Bescherm je oren (!) of die van omstanders. Niet iedereen houdt van knallen of hebben juist zeer gevoelige oren.
-Goede voorbereiding. Zorg dat je niet meer hoeft te klooien met het lontje vrij te maken. Steek het vuurwerk niet af bij een te kort lontje, of verleng het lont door er viscolont aan te tapen. Valt het lontje er uit, pech, niet het risico waard.
-Negeer (a)sociale druk. Veiligheidsnormen of geen vuurwerk.
-Zet bij het afsteken niet al je vuurwerk open en bloot in 'the line of fire', maar zet het achter een deur zodat ander vuurwerk het onafgestoken vuurwerk kan ontbranden.
-Kijk goed om je heen wanneer je iets ga afsteken, of niet iemand anders juist iets afsteekt of waarschuw omstanders wanneer ze te dicht bij staan.
-Bespreek desnoods een afsteekplek met de buren en zet het af met lint.
-Klem vuurwerk dat kan omvallen met een klem of ander vuurwerk. Ik raad niet aan dit te doen met stoeptegels of andere stenen, daar deze bij het uit elkaar knallen van het vuurwerk projectielen kunnen worden. Zorg in ieder geval altijd dat het vuurwerk stabiel staat.
-Weigeraars/haperaars laten afkoelen en wanneer het vuurwerk een reservelont heeft, afkoelen en enkel (de weigeraar) afsteken wanneer je 100% zeker bent dat het geen snellont betreft.
-Zet een gieter of emmer klaar om haperend/smeulend vuurwerk te blussen na een afkoelperiode.
-Laat weigerend/haperend/smeulend vuurwerk NOOIT liggen.
-Vuurpijlen onder een kleine hoek afsteken van het publiek af.
-Houdt rekening met wind.

En vast nog wat anders. En nog kan je hiermee niet alles uitsluiten, gezien productiefouten ook voor onheil kunnen zorgen, en dan denk ik vooral aan uit elkaar knallende cakes.
 
In de ons bekende ongevallen tijdens de afgelopen jaarwisseling betrof het in één geval letsel door een babypijl, die vlak bij de hand ontplofte en een brandwond tot gevolg had.

Sinds wanneer ontploft een babypijl???

In ongeveer één op de zes ongevallen kan geconcludeerd worden dat het vuurwerk ondeugdelijk was.
Knappe uitspraak,Waar en hoe is dit onderzocht?

gr
 
- een box die omvalt? Hoe heb je die neergezet dan?

Het is mij al eerder opgevallen dat een gewone cake met het woord cakebox wordt aangeduid. Ik krijg de indruk dat dit hier ook zo is. Je moet dus niet denken aan een doos met meerdere cakes maar een simpele losse cake. Misschien dat het daar vandaan komt?
 
Een andere optie is dat het hier een doos van meerdere cakes in de lengte betreft. 3 of 4 op een rij. Zeker als ze in de om doos zitten en ze staan op de vaak licht bollende straat. De doos kan dan gaan bewegen tijdens het schieten. Of hij ook echt omvalt....
 
Er is alleen niet echt een onderscheid gemaakt tussen prof en consumentenvuurwerk. Als ik een ongeluk heb gehad met vuurwerk, dan zeg ik uiteraard dat dit gewoon nederlands consumenten vuurwerk was en geen illegaal vuurwerk.

- Op straat, stond op 9m van de vuurwerkbox van vrienden, deze viel om en pijlen werden richting patiënt geschoten. Open wond .....van consumentenvuurwerk?


Verder valt het mij trouwens wel op dat men heel erg onvoorzichtig omgaat met vuurwerk in het algemeen. Je zou er als liefhebber bijna bang voor worden...

Open wond kan toch; 2 gram flash toegestaan in bombettes zoals bekend...
 
Back
Bovenaan