Stille Willie Pater, die een jaar vast zat voor de vuurwerkramp in Enschede, zweeg jarenlang. Voor het eerst sinds die rampzalige 13de mei, vandaag exact 15 jaar geleden, doet de mededirecteur van SE Firework zijn verhaal. Over eenzaamheid, zijn ziekte, verraad, schuld en zijn gevangenisstraf. (Dit verhaal werd oorspronkelijk gepubliceerd in 2015, red.)
Willie Pater (63) en Marion (48) kennen elkaar nu al 30 jaar, maar ze trouwden pas in 2007. Marion had het best eerder gewild, maar Willie had al een huwelijk achter de rug. ,,Ik trouw nooit meer,” zei hij beslist. En dan komt de vuurwerkramp, zaterdagmiddag 13 mei 2000. Hun vuurwerkbedrijf SE Fireworks ontploft. Er vallen 23 doden en meer dan duizend gewonden, een wijk wordt weggevaagd.
Man van weinig woorden
De Fireworks-directeuren Rudi Bakker en Willie Pater worden opgepakt. Rudi is de man van de papieren, van kantoor. Waterdrager Willie draait de ‘buitendienst’. Tijdens het voorarrest zitten ze maanden in beperking; ze mogen geen krant lezen, geen journaal zien en alleen hun advocaten spreken. En hoezeer hij ook een man is van weinig woorden, de Tukker lijdt onder de opgelegde eenzaamheid.
Als Marion even op bezoek mag, laat Willie ineens zijn hart spreken. Hij omhelst haar en zegt zacht: ,,Als ik weer vrij ben, dan trouw ik met je.” Liefde in alle ellende... Het zal daarna nog jaren duren. Er is geen geld en de twee hebben wel iets anders aan hun hoofd. ,,Hoe pak je je leven weer op na zo’n ramp? Dat lukt eigenlijk helemaal niet.” Nog steeds niet, zeggen ze.
‘Het is altijd fout’
Daarom geeft Willie nooit interviews. ,,Wat je ook zegt, het is altijd fout. Jezelf verdedigen voelt ook slecht tegenover al die slachtoffers... ik wil ze geen extra ellende bezorgen.” Wat hebben ze eraan om te horen dat hij depressief is en door diepe dalen ging? Al is dat de realiteit. En hij wil gewoon ‘rust’. ,,Mijn kop eindelijk een keer leeg van die ramp”.
De afgelopen jaren is hij een paar keer voor de dood weggehaald. Eerst hartproblemen door een bijna dichtgeslibde kransslagader. Later knapt zijn levensader, de aorta. Willie wordt twee keer opgegeven. Marion: ,,De dokter zei: Ik kan hem niet meer terughalen.” Maar het wonder geschiedt. Marion krijgt in 2010 een hartaanval. Ze wijt het aan de ‘vele leugens’ die over haar en Willie zijn rondgepompt en haar tot het uiterste tergen. En nu is ze sinds 2013 ook nog ******patiënt, ze zit nog midden in de risicojaren. Borstkanker met uitzaaiingen. “Ik heb 20 procent kans om te overleven.” Ze is er nog.
Open brief
In haar laptop heeft ze een open brief, voor ná haar dood. ,,Voor ik de grond in ga, of de schoorsteen uit, wil ik één keer mijn zegje hebben gedaan.” Ze laat de tekst zien. Er wordt een stukje voorgelezen. Willie weet van niets, schrikt, voelt tranen en knijpt zijn ogen dicht om dat te maskeren... Marion staat op en kust hem op zijn voorhoofd. Waarom weet hij niet van die brief? “Omdat je niet eens met me wilde praten over cremeren of begraven, Willie.” Dan is hij om. “Schrijf alles maar op hoe het met ons is gegaan na de ramp,” zegt hij.
Marion werkt sinds de ramp als ‘verzorgende IG’. Dat doet ze bewust onder haar meisjesnaam, om te voorkomen dat ze ‘zij van de ramp’ wordt voor haar patiënten. ,,Want ik wil ‘zuster Marion’ zijn.” Als ze haar papieren heeft, is haar eerste echte patiënt iemand met een stoma, maar ook een rampslachtoffer. ,,Dan kun je wel janken.” Onwetende collega’s vertelt ze pas rond 2011 over haar achtergrond en haar strijd, zegt ze. ,,Ik wilde dat ze me eerst leerden kennen, en pas daarna over me zouden oordelen.”
Belastingschuld
Willie werkt tegenwoordig bij zijn neef in een houthandel. Geen weelde, maar het is werk en dat is hard nodig. Bij zijn vroegere compagnon Bakker is destijds 125.000 gulden zwart geld onder de vloer gevonden. Daar bloedt Pater ook voor, zegt hij. ,,Je hebt een VOF - vennootschap onder firma. De fiscus zegt gewoon: hij heeft dat, dan heb jij dat ook. We hebben een lening moeten afsluiten om een belastingschuld af te betalen over geld dat ik nooit heb gehad.” Het is, stelt hij vast, het eerste verraad.
Veroordeeld
Bij de rechtbank in Almelo zijn de directeuren veroordeeld voor milieuvergrijpen en illegale handel, niet voor schuld aan de ramp. Maar in hoger beroep worden beiden in mei 2003 veroordeeld tot een jaar gevangenis, ook voor schuld, met de dood tot gevolg.
Willie: ,,Daar had ik nooit rekening mee gehouden. Wie denkt er ooit in zijn leven in de gevangenis te komen? Ik niet. Ik vind het ook onterecht. Ik voel me als mede-eigenaar van het bedrijf verantwoordelijk, dat wel. Maar niet schuldig. De brand, de ramp... het is mij ook overkomen.” Maar de straf ligt er.
Prakkiseren
Hij heeft zijn straf uitgezeten. Gevangenis Bankenbosch, Veenhuizen. ,,Overdag had ik werkzaamheden, dan denk je niet zo veel na. Maar ‘s avonds in je cel begint het te malen. Dan zit je te prakkiseren en te prakkiseren. Hoe kan het gebeurd zijn? En ik ben een binnenvetter, dan is dat prakkiseren vreselijk.” Hij zit de resterende 8 maanden in de bak. Hij taalt niet naar een eerdere vrijlating met een enkelband. “Dan ben je wel thuis, maar je mag niets en nergens heen. Wat heeft het dan voor waarde?”
In tegenstelling tot zijn ex-compagnon heeft hij zich niet meer verzet. Rudi Bakker ging in cassatie, stapte naar het Europees Hof; tevergeefs. Willie ging meteen zitten. ,,Ik wilde het achter me laten, alle ellende in een keer achter de rug hebben. Ook voor de slachtoffers.”
Stiekem gewerkt
Nog altijd voert Bakker een kruistocht tegen de in zijn ogen ‘rechterlijke dwaling’. Het was niet zijn vuurwerk dat explodeerde. Of: het lag aan de overheid. Of: de brandweer bluste verkeerd. Maar vooral maakt hij Pater zwart, de klusjesman van hun bedrijf en enkele andere medewerkers. Zij hebben volgens hem, achter Bakkers rug om, die zaterdag stiekem gewerkt en Fireworks laten ontploffen. Bakker noemt ze zelden bij naam, maar iedereen weet over wie hij het heeft. En Bakker doet zijn verhaal aan iedereen die het maar wil horen, op tv en in kranten. Er is geen bewijs, maar het verhaal lijkt steeds meer volgelingen te vinden. Het tweede verraad, stellen de Paters. Maar ondanks al die verhalen: Willie zwijgt.
Bakker krijgt steun van twee ex-rechercheurs die de ramp onderzochten. De twee waren in het proces het vaste verhoorkoppel van Bakker. Willy zwijgt.
Zelfs Marions zus treedt 10 jaar na de ramp naar buiten met haar verhaal: Pater zou zelf hebben verteld dat hij die zaterdag zou gaan werken. Of het daadwerkelijk is gebeurd, weet ze niet. Maar toch... RTV Oost maakt er een documentaire over, die leidt tot nieuw politie-onderzoek. Dat team vindt - weer - geen bewijs dat er is gewerkt. Goed nieuws, maar Willie zwijgt nog steeds. Willie snakt naar rust.
Leugens en verdachtmakingen
Maar nu is er dus de ‘geheime’ open brief van Marion. Na haar dood zet een vriendin die voor haar op Facebook. Dit staat er onder andere in: “Wat hebben jullie gedaan? Maatschappelijke onrust oproepen, slachtoffers op het verkeerde been gezet, mensen op schandalige wijze misbruikt en riooljournalistiek toegepast. Na jaren van aanhoren ben ik nu wel klaar met jullie leugens en verdachtmakingen. Er gaat geen dag voorbij dat de slachtoffers niet door m’n gedachten gaan, en dat ik hoop dat er ooit bekend wordt wat er aan vooraf is gegaan. Dat is wel het minste wat ze verdienen. En als die dag komt, gaan jullie kruipend door het stof voor al die jaren dat jullie ons vals hebben beschuldigd.”
Bezwaard gemoed
Willie knikt. Zo is het. ,,Er is die zaterdag niet gewerkt.” Marion opnieuw: ,,We zouden het hebben verteld. Hoe kan je anders je kinderen en kleinkinderen recht in de ogen kijken?” En boos: ,,Hoe kun je je verdedigen tegen leugens? Die twee rechercheurs zijn in de praatjes van Bakker gaan geloven.” En over haar zus: ,,Mijn vader is vlak na het proces overleden. Mijn zus geeft mij daar de schuld van. Ze heeft ooit gezegd: Ik zet je dat betaald.”
Ze roken veel. Schenken gastvrij koffie. Als ze hun verhaal vertellen is het mooi weer, net zoals die fatale zaterdag. Dat gaat ook door hun hoofd. ,,Als 13 mei eraan komt, stap je toch altijd met een bezwaard gemoed uit bed.” Willy zegt dat er sowieso bijna geen dag voorbij gaat zonder dat hij aan de ramp denkt. ,,Het gebeurt op de meest rare momenten dat het je ineens overvalt. Soms zie ik ook wel beelden voor me.” Hij en Marion kenden ook twee van de vier omgekomen brandweermannen, van carnavalsvereniging De Blusmennekes. Dat maakt het zwaar.
Blij dat we er nog zijn...
En nu is het weer 13 mei. ,,We herdenken die altijd samen, op onze eigen manier. We zijn stil, branden een kaarsje.” Als Marion moet werken, zorgt ze ervoor dat Willie niet alleen thuis is. Daar heeft hij moeite mee. Maar hoe zwaar het leven ook is geweest, aan zelfmoord heeft hij nooit gedacht, zegt hij. “Marion was er voor mij. Nu is ze ziek en ben ik er voor haar. Dat ben je aan elkaar verplicht. We mogen blij zijn, dat we er nog zijn...”
https://www.tubantia.nl/enschede/ou...ig~ad26fec1/?referrer=https://www.google.com/
Willie Pater (63) en Marion (48) kennen elkaar nu al 30 jaar, maar ze trouwden pas in 2007. Marion had het best eerder gewild, maar Willie had al een huwelijk achter de rug. ,,Ik trouw nooit meer,” zei hij beslist. En dan komt de vuurwerkramp, zaterdagmiddag 13 mei 2000. Hun vuurwerkbedrijf SE Fireworks ontploft. Er vallen 23 doden en meer dan duizend gewonden, een wijk wordt weggevaagd.
Man van weinig woorden
De Fireworks-directeuren Rudi Bakker en Willie Pater worden opgepakt. Rudi is de man van de papieren, van kantoor. Waterdrager Willie draait de ‘buitendienst’. Tijdens het voorarrest zitten ze maanden in beperking; ze mogen geen krant lezen, geen journaal zien en alleen hun advocaten spreken. En hoezeer hij ook een man is van weinig woorden, de Tukker lijdt onder de opgelegde eenzaamheid.
Als Marion even op bezoek mag, laat Willie ineens zijn hart spreken. Hij omhelst haar en zegt zacht: ,,Als ik weer vrij ben, dan trouw ik met je.” Liefde in alle ellende... Het zal daarna nog jaren duren. Er is geen geld en de twee hebben wel iets anders aan hun hoofd. ,,Hoe pak je je leven weer op na zo’n ramp? Dat lukt eigenlijk helemaal niet.” Nog steeds niet, zeggen ze.
‘Het is altijd fout’
Daarom geeft Willie nooit interviews. ,,Wat je ook zegt, het is altijd fout. Jezelf verdedigen voelt ook slecht tegenover al die slachtoffers... ik wil ze geen extra ellende bezorgen.” Wat hebben ze eraan om te horen dat hij depressief is en door diepe dalen ging? Al is dat de realiteit. En hij wil gewoon ‘rust’. ,,Mijn kop eindelijk een keer leeg van die ramp”.
De afgelopen jaren is hij een paar keer voor de dood weggehaald. Eerst hartproblemen door een bijna dichtgeslibde kransslagader. Later knapt zijn levensader, de aorta. Willie wordt twee keer opgegeven. Marion: ,,De dokter zei: Ik kan hem niet meer terughalen.” Maar het wonder geschiedt. Marion krijgt in 2010 een hartaanval. Ze wijt het aan de ‘vele leugens’ die over haar en Willie zijn rondgepompt en haar tot het uiterste tergen. En nu is ze sinds 2013 ook nog ******patiënt, ze zit nog midden in de risicojaren. Borstkanker met uitzaaiingen. “Ik heb 20 procent kans om te overleven.” Ze is er nog.
Open brief
In haar laptop heeft ze een open brief, voor ná haar dood. ,,Voor ik de grond in ga, of de schoorsteen uit, wil ik één keer mijn zegje hebben gedaan.” Ze laat de tekst zien. Er wordt een stukje voorgelezen. Willie weet van niets, schrikt, voelt tranen en knijpt zijn ogen dicht om dat te maskeren... Marion staat op en kust hem op zijn voorhoofd. Waarom weet hij niet van die brief? “Omdat je niet eens met me wilde praten over cremeren of begraven, Willie.” Dan is hij om. “Schrijf alles maar op hoe het met ons is gegaan na de ramp,” zegt hij.
Marion werkt sinds de ramp als ‘verzorgende IG’. Dat doet ze bewust onder haar meisjesnaam, om te voorkomen dat ze ‘zij van de ramp’ wordt voor haar patiënten. ,,Want ik wil ‘zuster Marion’ zijn.” Als ze haar papieren heeft, is haar eerste echte patiënt iemand met een stoma, maar ook een rampslachtoffer. ,,Dan kun je wel janken.” Onwetende collega’s vertelt ze pas rond 2011 over haar achtergrond en haar strijd, zegt ze. ,,Ik wilde dat ze me eerst leerden kennen, en pas daarna over me zouden oordelen.”
Belastingschuld
Willie werkt tegenwoordig bij zijn neef in een houthandel. Geen weelde, maar het is werk en dat is hard nodig. Bij zijn vroegere compagnon Bakker is destijds 125.000 gulden zwart geld onder de vloer gevonden. Daar bloedt Pater ook voor, zegt hij. ,,Je hebt een VOF - vennootschap onder firma. De fiscus zegt gewoon: hij heeft dat, dan heb jij dat ook. We hebben een lening moeten afsluiten om een belastingschuld af te betalen over geld dat ik nooit heb gehad.” Het is, stelt hij vast, het eerste verraad.
Veroordeeld
Bij de rechtbank in Almelo zijn de directeuren veroordeeld voor milieuvergrijpen en illegale handel, niet voor schuld aan de ramp. Maar in hoger beroep worden beiden in mei 2003 veroordeeld tot een jaar gevangenis, ook voor schuld, met de dood tot gevolg.
Willie: ,,Daar had ik nooit rekening mee gehouden. Wie denkt er ooit in zijn leven in de gevangenis te komen? Ik niet. Ik vind het ook onterecht. Ik voel me als mede-eigenaar van het bedrijf verantwoordelijk, dat wel. Maar niet schuldig. De brand, de ramp... het is mij ook overkomen.” Maar de straf ligt er.
Prakkiseren
Hij heeft zijn straf uitgezeten. Gevangenis Bankenbosch, Veenhuizen. ,,Overdag had ik werkzaamheden, dan denk je niet zo veel na. Maar ‘s avonds in je cel begint het te malen. Dan zit je te prakkiseren en te prakkiseren. Hoe kan het gebeurd zijn? En ik ben een binnenvetter, dan is dat prakkiseren vreselijk.” Hij zit de resterende 8 maanden in de bak. Hij taalt niet naar een eerdere vrijlating met een enkelband. “Dan ben je wel thuis, maar je mag niets en nergens heen. Wat heeft het dan voor waarde?”
In tegenstelling tot zijn ex-compagnon heeft hij zich niet meer verzet. Rudi Bakker ging in cassatie, stapte naar het Europees Hof; tevergeefs. Willie ging meteen zitten. ,,Ik wilde het achter me laten, alle ellende in een keer achter de rug hebben. Ook voor de slachtoffers.”
Stiekem gewerkt
Nog altijd voert Bakker een kruistocht tegen de in zijn ogen ‘rechterlijke dwaling’. Het was niet zijn vuurwerk dat explodeerde. Of: het lag aan de overheid. Of: de brandweer bluste verkeerd. Maar vooral maakt hij Pater zwart, de klusjesman van hun bedrijf en enkele andere medewerkers. Zij hebben volgens hem, achter Bakkers rug om, die zaterdag stiekem gewerkt en Fireworks laten ontploffen. Bakker noemt ze zelden bij naam, maar iedereen weet over wie hij het heeft. En Bakker doet zijn verhaal aan iedereen die het maar wil horen, op tv en in kranten. Er is geen bewijs, maar het verhaal lijkt steeds meer volgelingen te vinden. Het tweede verraad, stellen de Paters. Maar ondanks al die verhalen: Willie zwijgt.
Bakker krijgt steun van twee ex-rechercheurs die de ramp onderzochten. De twee waren in het proces het vaste verhoorkoppel van Bakker. Willy zwijgt.
Zelfs Marions zus treedt 10 jaar na de ramp naar buiten met haar verhaal: Pater zou zelf hebben verteld dat hij die zaterdag zou gaan werken. Of het daadwerkelijk is gebeurd, weet ze niet. Maar toch... RTV Oost maakt er een documentaire over, die leidt tot nieuw politie-onderzoek. Dat team vindt - weer - geen bewijs dat er is gewerkt. Goed nieuws, maar Willie zwijgt nog steeds. Willie snakt naar rust.
Leugens en verdachtmakingen
Maar nu is er dus de ‘geheime’ open brief van Marion. Na haar dood zet een vriendin die voor haar op Facebook. Dit staat er onder andere in: “Wat hebben jullie gedaan? Maatschappelijke onrust oproepen, slachtoffers op het verkeerde been gezet, mensen op schandalige wijze misbruikt en riooljournalistiek toegepast. Na jaren van aanhoren ben ik nu wel klaar met jullie leugens en verdachtmakingen. Er gaat geen dag voorbij dat de slachtoffers niet door m’n gedachten gaan, en dat ik hoop dat er ooit bekend wordt wat er aan vooraf is gegaan. Dat is wel het minste wat ze verdienen. En als die dag komt, gaan jullie kruipend door het stof voor al die jaren dat jullie ons vals hebben beschuldigd.”
Bezwaard gemoed
Willie knikt. Zo is het. ,,Er is die zaterdag niet gewerkt.” Marion opnieuw: ,,We zouden het hebben verteld. Hoe kan je anders je kinderen en kleinkinderen recht in de ogen kijken?” En boos: ,,Hoe kun je je verdedigen tegen leugens? Die twee rechercheurs zijn in de praatjes van Bakker gaan geloven.” En over haar zus: ,,Mijn vader is vlak na het proces overleden. Mijn zus geeft mij daar de schuld van. Ze heeft ooit gezegd: Ik zet je dat betaald.”
Ze roken veel. Schenken gastvrij koffie. Als ze hun verhaal vertellen is het mooi weer, net zoals die fatale zaterdag. Dat gaat ook door hun hoofd. ,,Als 13 mei eraan komt, stap je toch altijd met een bezwaard gemoed uit bed.” Willy zegt dat er sowieso bijna geen dag voorbij gaat zonder dat hij aan de ramp denkt. ,,Het gebeurt op de meest rare momenten dat het je ineens overvalt. Soms zie ik ook wel beelden voor me.” Hij en Marion kenden ook twee van de vier omgekomen brandweermannen, van carnavalsvereniging De Blusmennekes. Dat maakt het zwaar.
Blij dat we er nog zijn...
En nu is het weer 13 mei. ,,We herdenken die altijd samen, op onze eigen manier. We zijn stil, branden een kaarsje.” Als Marion moet werken, zorgt ze ervoor dat Willie niet alleen thuis is. Daar heeft hij moeite mee. Maar hoe zwaar het leven ook is geweest, aan zelfmoord heeft hij nooit gedacht, zegt hij. “Marion was er voor mij. Nu is ze ziek en ben ik er voor haar. Dat ben je aan elkaar verplicht. We mogen blij zijn, dat we er nog zijn...”
https://www.tubantia.nl/enschede/ou...ig~ad26fec1/?referrer=https://www.google.com/