https://www.nrc.nl/nieuws/2022/01/0...n-nederlands-fijnstof-naar-duitsland-a4076005
Ook nu was de jaarwisseling weer een grote bron van fijnstof, ondanks het vuurwerkverbod. Maar de wolk was ook snel weer verdwenen.
Vuurwerkverbod? Afgelopen jaarwisseling knalden Nederlanders er toch op los. Vlak na twaalven is abrupt een dichte fijnstofwolk boven Nederland te zien op beelden van de satelliet Sentinel-5P van de European Space Agency. Bijna net zo snel als de wolk ontstaat, verdwijnt hij ook weer, terwijl die naar Duitsland verwaait.
Wel lag de gemiddelde hoeveelheid fijnstof in het uur na middernacht ruim drie keer lager dan vóór het verbod, blijkt uit metingen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). „Dat komt ongetwijfeld doordat er minder vuurwerk wordt afgestoken”, zegt Joost Wesseling, onderzoeker luchtvervuiling bij het RIVM. Nu detecteerden de meetkastjes in bewoonde gebieden gemiddeld 175 microgram fijnstof per kubieke meter en vorig jaar, toen er ook een verbod was maar minder wind, 200 microgram. Twee jaar geleden was de concentratie zo’n 650 microgram
Ook 175 microgram is behoorlijk hoog. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert het gemiddelde over een dag onder de 45 mg/m3 te houden (met maximaal vier uitzonderingen per jaar). Dit geldt voor fijnstofdeeltjes van 10 mg en kleiner (PM10).
De vervuilende deeltjes die bij vuurwerk vrijkomen, bestaan uit stikstofverbindingen en metalen. Stikstofverbindingen komen vrij bij ontploffend buskruit en metalen knallen de lucht in tijdens de kleur- en glittereffecten, zoals koper bij blauwe flitsen, barium bij groen en natrium bij geel. In een recente studie uitgevoerd in Amersfoort werden negen verschillende metalen aan het afsteken van vuurwerk gelinkt. Wesseling was medeauteur van het onderzoek.
Elders in Europa is meestal niet zo’n extreme plotselinge toename van fijnstof gemeten met Oud en Nieuw. Soms heeft vuurwerk een belangrijkere rol bij een ándere feestdag, zoals in Frankrijk (de 14de juli, Quatorze Juillet) en het Verenigd Koninkrijk (Guy Fawkes Night op 5 november). En in Duitsland was het bijvoorbeeld verboden om vuurwerk te verkopen.
Dit jaar werd de hoogste waarde in de Haagse wijk Ypenburg gemeten, in de Blériotlaan: 856 microgram fijnstof per kubieke meter. Den Haag springt er – samen met Utrecht – vaker uit de laatste jaren, zegt Wesseling. Waarom dat zo is, heeft het RIVM nooit onderzocht, „maar Den Haag heeft een serieuzere traditie van vreugdevuren dan andere steden”. Daardoor kunnen de metingen hoger uitslaan, want ook bij een vreugdevuur komt fijnstof vrij. „We kunnen in onze metingen geen onderscheid maken tussen een brand, een vreugdevuur of heel veel vuurwerk dat kort achter elkaar wordt afgestoken.”
Door de gunstige weersomstandigheden dit jaar was de concentratie in de Blériotlaan een paar uur later alweer gezakt naar 30 mg/m3. „Vorig jaar was er weinig wind en bleef het fijnstof langer hangen. Dit jaar was er de hele nacht een redelijke wind over het hele land. En er was weinig mist.”
Deze hoogst gemeten waarde lag ook flink lager dan in de meeste jaren voor het verbod. In 2015 heeft het RIVM in Utrecht (Constant Erzeijstraat) een piek gemeten van ruim 1.700 mg/m3. „Dat is heel extreem. Zelfs in New Delhi, de meest vervuilde stad ter wereld, halen ze dit niet. Daar ligt de waarde op het minst gunstige moment tussen de 1.000 en 1.200 mg/m3”, zegt Onno van Schayck, hoogleraar preventieve geneeskunde aan de Universiteit Maastricht. Wel is de lucht daar dagelijks vies en in Nederland normaal veel schoner. De dagelijkse fijnstofconcentratie over een jaar was in 2020 in Nederland gemiddeld 15,9 mg/m3. Dat ligt boven de advieswaarde (15 mg/m3) van de WHO. Volgens de prognose van het RIVM zal dit in 2030 verder zijn gedaald tot 13,9 mg/m3.
Ook nu was de jaarwisseling weer een grote bron van fijnstof, ondanks het vuurwerkverbod. Maar de wolk was ook snel weer verdwenen.
Vuurwerkverbod? Afgelopen jaarwisseling knalden Nederlanders er toch op los. Vlak na twaalven is abrupt een dichte fijnstofwolk boven Nederland te zien op beelden van de satelliet Sentinel-5P van de European Space Agency. Bijna net zo snel als de wolk ontstaat, verdwijnt hij ook weer, terwijl die naar Duitsland verwaait.
Wel lag de gemiddelde hoeveelheid fijnstof in het uur na middernacht ruim drie keer lager dan vóór het verbod, blijkt uit metingen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). „Dat komt ongetwijfeld doordat er minder vuurwerk wordt afgestoken”, zegt Joost Wesseling, onderzoeker luchtvervuiling bij het RIVM. Nu detecteerden de meetkastjes in bewoonde gebieden gemiddeld 175 microgram fijnstof per kubieke meter en vorig jaar, toen er ook een verbod was maar minder wind, 200 microgram. Twee jaar geleden was de concentratie zo’n 650 microgram
Ook 175 microgram is behoorlijk hoog. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert het gemiddelde over een dag onder de 45 mg/m3 te houden (met maximaal vier uitzonderingen per jaar). Dit geldt voor fijnstofdeeltjes van 10 mg en kleiner (PM10).
De vervuilende deeltjes die bij vuurwerk vrijkomen, bestaan uit stikstofverbindingen en metalen. Stikstofverbindingen komen vrij bij ontploffend buskruit en metalen knallen de lucht in tijdens de kleur- en glittereffecten, zoals koper bij blauwe flitsen, barium bij groen en natrium bij geel. In een recente studie uitgevoerd in Amersfoort werden negen verschillende metalen aan het afsteken van vuurwerk gelinkt. Wesseling was medeauteur van het onderzoek.
Elders in Europa is meestal niet zo’n extreme plotselinge toename van fijnstof gemeten met Oud en Nieuw. Soms heeft vuurwerk een belangrijkere rol bij een ándere feestdag, zoals in Frankrijk (de 14de juli, Quatorze Juillet) en het Verenigd Koninkrijk (Guy Fawkes Night op 5 november). En in Duitsland was het bijvoorbeeld verboden om vuurwerk te verkopen.
Dit jaar werd de hoogste waarde in de Haagse wijk Ypenburg gemeten, in de Blériotlaan: 856 microgram fijnstof per kubieke meter. Den Haag springt er – samen met Utrecht – vaker uit de laatste jaren, zegt Wesseling. Waarom dat zo is, heeft het RIVM nooit onderzocht, „maar Den Haag heeft een serieuzere traditie van vreugdevuren dan andere steden”. Daardoor kunnen de metingen hoger uitslaan, want ook bij een vreugdevuur komt fijnstof vrij. „We kunnen in onze metingen geen onderscheid maken tussen een brand, een vreugdevuur of heel veel vuurwerk dat kort achter elkaar wordt afgestoken.”
Door de gunstige weersomstandigheden dit jaar was de concentratie in de Blériotlaan een paar uur later alweer gezakt naar 30 mg/m3. „Vorig jaar was er weinig wind en bleef het fijnstof langer hangen. Dit jaar was er de hele nacht een redelijke wind over het hele land. En er was weinig mist.”
Deze hoogst gemeten waarde lag ook flink lager dan in de meeste jaren voor het verbod. In 2015 heeft het RIVM in Utrecht (Constant Erzeijstraat) een piek gemeten van ruim 1.700 mg/m3. „Dat is heel extreem. Zelfs in New Delhi, de meest vervuilde stad ter wereld, halen ze dit niet. Daar ligt de waarde op het minst gunstige moment tussen de 1.000 en 1.200 mg/m3”, zegt Onno van Schayck, hoogleraar preventieve geneeskunde aan de Universiteit Maastricht. Wel is de lucht daar dagelijks vies en in Nederland normaal veel schoner. De dagelijkse fijnstofconcentratie over een jaar was in 2020 in Nederland gemiddeld 15,9 mg/m3. Dat ligt boven de advieswaarde (15 mg/m3) van de WHO. Volgens de prognose van het RIVM zal dit in 2030 verder zijn gedaald tot 13,9 mg/m3.
