In België is al een vuurwerkverbod, maar of het werkt?
Terwijl in Nederland het vuurwerk-debat woedt, verbood de Vlaamse overheid vorig jaar al afsteken door particulieren. Maar werkt het?
De discussie is bij onze zuiderburen ook lang gevoerd. In de lente van 2019 keurde de Vlaamse overheid een wet goed, die stelt dat het ‘verboden is vuurwerk af te steken, voetzoekers te laten ontploffen, carbidkanonnen af te vuren of wensballonnen op te laten’. Gemeentes kunnen wel voor uitzonderlijke gebeurtenissen een uitzondering maken.
Zo is het in Essen toegestaan vuurwerk af te steken tijdens Oud en Nieuw tussen 24.00 uur en 01.00 uur en in Hoogstraten mag het als je toestemming van de burgemeester hebt.
Geen strikte toepassing
Uit een rondvraag van VTM Nieuws en Het Laatste Nieuws bij 315 gemeentebesturen bleek eind vorig jaar dat er in 227 Vlaamse gemeenten vuurpijlen mogen worden afgevuurd in de nacht van oud naar nieuw. In 97 ervan is geen schriftelijke vergunning nodig, in 130 andere gemeenten wel. In 88 gemeenten is en blijft het helemaal verboden.
Van een strikte toepassing is dus geen sprake. Al was de gemeente Brecht in het noorden van de provincie Antwerpen wél heel duidelijk. Die paste het reglement als eerste toe. Burgemeester Sven Deckers (N-VA): ,,Het was overal verboden. Enkel wanneer het door professionals wordt afgestoken, dan zouden we het willen toestaan. Omdat we dan zeker zijn: zij steken vuurwerk af met kennis van zaken. We kregen eind vorig jaar twee aanvragen, maar we hebben ze afgewezen. Ze konden de nodige documenten niet overleggen.”
Deckers is wel de eerste om toe te geven dat zo’n totaalverbod niet of nauwelijks afdwingbaar is. Zijn collega-burgemeester en partijgenoot Christophe D’Haese uit Aalst verwoordde het eerder in de Vlaamse krant De Morgen op een ludieke manier. ,,Ik heb in Aalst 862 straten, maar ik heb geen 862 agenten voor oudjaarsnacht. Wij hebben tijdens de nacht van oud op nieuw wel meldingen gekregen en zijn telkens ook gaan kijken, maar het is vechten tegen de bierkaai. Wanneer de politie er is, zijn de vuurwerkafstekers gevlogen.”
Gedragsverandering
En toch vindt Deckers het niet zinloos om een totaalverbod af te vaardigen, al is het maar om een stok achter de deur te hebben. Maar vooral ook om mensen te bewuster te maken. ,,Ik geloof echt wel in een totaalverbod, maar je moet in de eerste plaats voor een gedragsverandering bij de mensen zorgen. Ze bewust maken van het feit waarom dat verbod er is. Dat heeft tijd nodig. Niet een jaar, maar verschillende jaren. Ik had wel het gevoel dat het dit jaar al minder was. En beperkter in tijd, al kan ik dat natuurlijk niet bewijzen. We kunnen ook proberen onze inwoners duidelijk te maken dat het misschien mooier en gezellig is om met heel de wijk iets te organiseren én het door een professional te laten doen. Dan is het veiliger, korter in tijd én het brengt mensen samen.”
Onduidelijk
Vuurwerk is ook big business. Dat weten de vuurwerkhandelaren en -producenten ook. Er loopt dan ook een procedure bij het Grondwettelijk Hof om de wet te laten vernietigen. Ook de handelaars zelf trekken het decreet enigszins in twijfel.
,,Het is nogal onduidelijk”, zei Gijs ten Velde, eigenaar van een vuurwerkhandel in Baarle-Hertog, eind vorig jaar. ,,Er is een verbod op het afsteken, maar wij mogen het nog wel gewoon heel het jaar door verkopen. Wij hebben trouwens van heel dat verbod niet veel gemerkt. Uiteraard omdat Nederlanders hier hun spullen komen halen, maar ook de Vlamingen zijn gewoon blijven komen. En opvallend: ze gaven misschien zelfs iets meer uit. We hebben verschillende buurten of wijken gehad die samen een potje hadden gemaakt en mét een vergunning van hun burgemeester vuurwerk kwamen halen. Ze spendeerden dan wel ineens 800 euro, terwijl het vroeger misschien maar enkele tientjes waren.”
Een voorstander van het verbod is dierenrechtenorganisatie GAIA. ,,Elk jaar ontvangen wij heel wat klachten van mensen die hun (huis)dier doodsangsten zien uitstaan”, aldus GAIA-directeur Ann De Greef. ,,Wij hebben het liefste geen vuurwerk, maar als het dan toch moet, dan geluidsarm vuurwerk. Bij normaal vuurwerk halen de knallen een volume tot 170 decibel. Voor geluidsarm vuurwerk ligt de grens op 85 db. Sommige gemeenten zoals Kalmthout, Essen en Wuustwezel doen dat al.”
Burgemeester Lukas Jacobs (CD&V) van Kalmthout is een voorstander van het geluidsarme vuurwerk. ,,Is het nageleefd? Nee, want er is inderdaad nog altijd heel wat vuurwerk afgeschoten dat niet geluidsarm was. Toch hoorde je links en rechts dat mensen de indruk hadden dat het minder was als andere jaren. We blijven wijzen op het geluidsarme vuurwerk, al weten we ook dat we dat nooit kunnen verplichten.”
Juridische strijd
Een opvallende kanttekening die héél de wet op het totaalverbod op de helling zet, is de beslissing van de Federale overheid - zeg maar de Belgische regering dus - om net als de vuurwerkproducenten naar het Grondwettelijk Hof te stappen. “Dat algemene verbod op het gebruik van vuurwerk is disproportioneel en komt neer op een marktverbod. Daardoor is het in strijd met de Europese richtlijn”, zegt de federale minister van Economie en Consumenten Nathalie Muylle (CD&V).
GAIA kan er niet mee lachen en steunt het Vlaams Gewest. “In tegenstelling tot minister Muylle, die met oogkleppen op rijdt voor het particuliere eigenbelang van onverantwoordelijke vuurwerkverkopers, komen wij op voor het algemene belang, namelijk het welzijn en de veiligheid van dier én mens”, benadrukt Michel Vandenbosch van GAIA. “Met haar beslissing geeft minister Muylle blijk van onkunde, want ze blijkt niet eens te weten dat het Vlaams decreet geen totaalverbod op het gebruik van vuurwerk, laat staan de verkoop ervan, inhoudt. De minister zou beter de verkoop van vuurwerk enkel nog toelaten voor geluidsarm vuurwerk”, verduidelijkt Michel Vandenbosch.
https://www.bndestem.nl/roosendaal/in-belgie-is-al-een-vuurwerkverbod-maar-of-het-werkt~abaa0392/
Terwijl in Nederland het vuurwerk-debat woedt, verbood de Vlaamse overheid vorig jaar al afsteken door particulieren. Maar werkt het?
De discussie is bij onze zuiderburen ook lang gevoerd. In de lente van 2019 keurde de Vlaamse overheid een wet goed, die stelt dat het ‘verboden is vuurwerk af te steken, voetzoekers te laten ontploffen, carbidkanonnen af te vuren of wensballonnen op te laten’. Gemeentes kunnen wel voor uitzonderlijke gebeurtenissen een uitzondering maken.
Zo is het in Essen toegestaan vuurwerk af te steken tijdens Oud en Nieuw tussen 24.00 uur en 01.00 uur en in Hoogstraten mag het als je toestemming van de burgemeester hebt.
Geen strikte toepassing
Uit een rondvraag van VTM Nieuws en Het Laatste Nieuws bij 315 gemeentebesturen bleek eind vorig jaar dat er in 227 Vlaamse gemeenten vuurpijlen mogen worden afgevuurd in de nacht van oud naar nieuw. In 97 ervan is geen schriftelijke vergunning nodig, in 130 andere gemeenten wel. In 88 gemeenten is en blijft het helemaal verboden.
Van een strikte toepassing is dus geen sprake. Al was de gemeente Brecht in het noorden van de provincie Antwerpen wél heel duidelijk. Die paste het reglement als eerste toe. Burgemeester Sven Deckers (N-VA): ,,Het was overal verboden. Enkel wanneer het door professionals wordt afgestoken, dan zouden we het willen toestaan. Omdat we dan zeker zijn: zij steken vuurwerk af met kennis van zaken. We kregen eind vorig jaar twee aanvragen, maar we hebben ze afgewezen. Ze konden de nodige documenten niet overleggen.”
Deckers is wel de eerste om toe te geven dat zo’n totaalverbod niet of nauwelijks afdwingbaar is. Zijn collega-burgemeester en partijgenoot Christophe D’Haese uit Aalst verwoordde het eerder in de Vlaamse krant De Morgen op een ludieke manier. ,,Ik heb in Aalst 862 straten, maar ik heb geen 862 agenten voor oudjaarsnacht. Wij hebben tijdens de nacht van oud op nieuw wel meldingen gekregen en zijn telkens ook gaan kijken, maar het is vechten tegen de bierkaai. Wanneer de politie er is, zijn de vuurwerkafstekers gevlogen.”
Gedragsverandering
En toch vindt Deckers het niet zinloos om een totaalverbod af te vaardigen, al is het maar om een stok achter de deur te hebben. Maar vooral ook om mensen te bewuster te maken. ,,Ik geloof echt wel in een totaalverbod, maar je moet in de eerste plaats voor een gedragsverandering bij de mensen zorgen. Ze bewust maken van het feit waarom dat verbod er is. Dat heeft tijd nodig. Niet een jaar, maar verschillende jaren. Ik had wel het gevoel dat het dit jaar al minder was. En beperkter in tijd, al kan ik dat natuurlijk niet bewijzen. We kunnen ook proberen onze inwoners duidelijk te maken dat het misschien mooier en gezellig is om met heel de wijk iets te organiseren én het door een professional te laten doen. Dan is het veiliger, korter in tijd én het brengt mensen samen.”
Onduidelijk
Vuurwerk is ook big business. Dat weten de vuurwerkhandelaren en -producenten ook. Er loopt dan ook een procedure bij het Grondwettelijk Hof om de wet te laten vernietigen. Ook de handelaars zelf trekken het decreet enigszins in twijfel.
,,Het is nogal onduidelijk”, zei Gijs ten Velde, eigenaar van een vuurwerkhandel in Baarle-Hertog, eind vorig jaar. ,,Er is een verbod op het afsteken, maar wij mogen het nog wel gewoon heel het jaar door verkopen. Wij hebben trouwens van heel dat verbod niet veel gemerkt. Uiteraard omdat Nederlanders hier hun spullen komen halen, maar ook de Vlamingen zijn gewoon blijven komen. En opvallend: ze gaven misschien zelfs iets meer uit. We hebben verschillende buurten of wijken gehad die samen een potje hadden gemaakt en mét een vergunning van hun burgemeester vuurwerk kwamen halen. Ze spendeerden dan wel ineens 800 euro, terwijl het vroeger misschien maar enkele tientjes waren.”
Een voorstander van het verbod is dierenrechtenorganisatie GAIA. ,,Elk jaar ontvangen wij heel wat klachten van mensen die hun (huis)dier doodsangsten zien uitstaan”, aldus GAIA-directeur Ann De Greef. ,,Wij hebben het liefste geen vuurwerk, maar als het dan toch moet, dan geluidsarm vuurwerk. Bij normaal vuurwerk halen de knallen een volume tot 170 decibel. Voor geluidsarm vuurwerk ligt de grens op 85 db. Sommige gemeenten zoals Kalmthout, Essen en Wuustwezel doen dat al.”
Burgemeester Lukas Jacobs (CD&V) van Kalmthout is een voorstander van het geluidsarme vuurwerk. ,,Is het nageleefd? Nee, want er is inderdaad nog altijd heel wat vuurwerk afgeschoten dat niet geluidsarm was. Toch hoorde je links en rechts dat mensen de indruk hadden dat het minder was als andere jaren. We blijven wijzen op het geluidsarme vuurwerk, al weten we ook dat we dat nooit kunnen verplichten.”
Juridische strijd
Een opvallende kanttekening die héél de wet op het totaalverbod op de helling zet, is de beslissing van de Federale overheid - zeg maar de Belgische regering dus - om net als de vuurwerkproducenten naar het Grondwettelijk Hof te stappen. “Dat algemene verbod op het gebruik van vuurwerk is disproportioneel en komt neer op een marktverbod. Daardoor is het in strijd met de Europese richtlijn”, zegt de federale minister van Economie en Consumenten Nathalie Muylle (CD&V).
GAIA kan er niet mee lachen en steunt het Vlaams Gewest. “In tegenstelling tot minister Muylle, die met oogkleppen op rijdt voor het particuliere eigenbelang van onverantwoordelijke vuurwerkverkopers, komen wij op voor het algemene belang, namelijk het welzijn en de veiligheid van dier én mens”, benadrukt Michel Vandenbosch van GAIA. “Met haar beslissing geeft minister Muylle blijk van onkunde, want ze blijkt niet eens te weten dat het Vlaams decreet geen totaalverbod op het gebruik van vuurwerk, laat staan de verkoop ervan, inhoudt. De minister zou beter de verkoop van vuurwerk enkel nog toelaten voor geluidsarm vuurwerk”, verduidelijkt Michel Vandenbosch.
https://www.bndestem.nl/roosendaal/in-belgie-is-al-een-vuurwerkverbod-maar-of-het-werkt~abaa0392/