Guusje
VWC lid
Advocaat: 'Je kunt door illegaal vuurwerk in de cel belanden'
Door de Volkskrant/Anneke Stoffelen
30 dec 2022 om 10:20
Sander Arts is als strafrechtadvocaat gespecialiseerd in vuurwerkzaken. De sancties op bezit van illegaal vuurwerk liegen er niet om, zegt hij. Dat je er altijd met een boete vanaf komt, is een misverstand.
Knalvuurwerk is sinds twee jaar verboden. Wat is de invloed daarvan op het aantal strafzaken rondom illegaal vuurwerkbezit?
"Ik heb geen totaaloverzicht, maar ik zie in mijn praktijk in elk geval een toename van zaken. Die gaan doorgaans niet over het eenvoudiger knalvuurwerk, maar over het zwaardere illegale spul. Het kan natuurlijk dat justitie steeds meer een speerpunt maakt van de opsporing en dus meer verdachten pakt. Maar ik vermoed ook dat meer jongens die dat geknal interessant vinden door het verbod nu sneller op de illegale markt terechtkomen. Daar kun je ook heel makkelijk aan zwaarder vuurwerk komen, shells (mortierbommen, red.) en nitraten. Het risico is dus dat het verbod in de praktijk averechts werkt."
Hoe komen de verdachten doorgaans aan hun illegale vuurwerk?
"Een klein deel koopt het in België, maar in de meeste gevallen verloopt het via sociale media. Veel komt uit Polen en Duitsland. Er is wel een tijd geweest dat het via webshops daar in postpakketten naar Nederland werd opgestuurd, maar daar heeft de politie tegen opgetreden. Tegenwoordig halen mensen het vuurwerk meestal zelf op nadat ze online contact hebben gelegd. Dan maken ze een afspraak met de verkoper bij de Mc Donald's of zo."
De indruk bestaat dat de pakkans voor vuurwerkdelicten laag is. In de twaalf gemeenten waar nu een algeheel vuurwerkverbod geldt, zegt de politie het zelf ook: wij hebben helemaal niet de capaciteit om te handhaven.
"Dat is natuurlijk ook zo, het gebeurt zelden dat verdachten op die manier in beeld komen. Als de politie al afkomt op een melding van vuurwerkoverlast, dan zijn de daders al lang en breed weggerend tegen de tijd dat ze er zijn. Maar ik zie wel dat justitie online heel actief is om mensen te pakken. Soms schakelen ze met succes pseudo-kopers in. Als PyroHarry op Telegram dan toch niet zo slim is, loopt hij tegen de lamp. Als een verkoper eenmaal in beeld is, loopt justitie al de lijntjes van die persoon na. Heb je bij zo iemand iets gekocht, dan kan het zomaar zijn dat de politie in jouw garagebox komt kijken. Ik denk dat mensen de risico's van het kopen van illegaal vuurwerk erg onderschatten."
Je weet toch dat je illegaal bezig bent op het moment dat je vuurwerk uit een kofferbak koopt?
"Natuurlijk weten mensen dat het niet mag, maar ze denken dat ze er vanaf komen met een geldboete. Als ik cliënten in een eerste gesprek uitleg dat ze voor het gepleegde misdrijf ook in de gevangenis kunnen belanden, vallen de meesten van hun stoel. De richtlijnen van justitie voor illegaal vuurwerk worden elk jaar strenger, en je ziet dat rechters daarin meegaan. Voor het bezit van vier of vijf cobra's kreeg je tien jaar geleden nog een geldboete. Nu kun je zo rekenen op een forse werkstraf van 120 uur. En als je zelf iets hebt verkocht aan vrienden, of je bent recidivist, dan kan het ook uitdraaien op een celstraf."
De voorlichting schiet daarin tekort?
"Dat denk ik wel ja. De campagnes die nu worden gevoerd, hebben als boodschap: vuurwerk is gevaarlijk. Ik ben geen psycholoog, maar ik denk niet dat een jongen van 16 zich daardoor laat weerhouden. Sterker nog, het gevaar is waarschijnlijk juist wat het spannend maakt. Ik denk dat je beter kunt wijzen op de mogelijk grote gevolgen: een strafblad en een forse werkstraf, of zelfs de gevangenis in. Ook komt het geregeld voor dat mensen uit hun huurhuis worden gezet als er illegaal vuurwerk is aangetroffen. Dan ben je ineens dakloos."
Toch heeft u onlangs bij het gerechtshof nog vrijspraak weten te krijgen voor een cliënt die werd gepakt met tien shells.
"Dat was een interessante zaak, die laat zien hoe gebrekkig het onderzoek in vuurwerkzaken vaak is, in mijn ogen. Als de politie illegaal vuurwerk tegenkomt, is er een gespecialiseerde agent die de spullen bekijkt, weegt en foto's maakt. Die heeft al veel meer vuurwerk gezien, dus die stelt op basis van waarneming bijvoorbeeld vast: dit is een Cobra 6. Het materiaal wordt verder niet in een lab onderzocht. Terwijl: als je iemand pakt met 100 kilo wit poeder in een auto, dan laat je toch ook eerst vaststellen dat het daadwerkelijk gaat om cocaïne? In dit geval was het verhaal van mijn cliënt dat het ging om dummy's. Daar is op internet een levendige handel in."
Wat moet een mens met een vuurwerkdummy?
"Mijn hobby is het ook niet, maar er zijn mensen die het geweldig vinden om een perfecte replica van een Cobra 6 in huis te hebben, om te laten zien aan hun vrienden. In dit geval stond ook op de bon van de webshop dat het een dummy betrof. Dat het op een bonnetje staat, wil niet zeggen dat het waar is. Maar het materiaal was intussen al vernietigd. Justitie kon dus niet bewijzen dat het verhaal van mijn cliënt niet klopte. Het hof heeft hem vrijgesproken."
Door de Volkskrant/Anneke Stoffelen
30 dec 2022 om 10:20
Sander Arts is als strafrechtadvocaat gespecialiseerd in vuurwerkzaken. De sancties op bezit van illegaal vuurwerk liegen er niet om, zegt hij. Dat je er altijd met een boete vanaf komt, is een misverstand.
Knalvuurwerk is sinds twee jaar verboden. Wat is de invloed daarvan op het aantal strafzaken rondom illegaal vuurwerkbezit?
"Ik heb geen totaaloverzicht, maar ik zie in mijn praktijk in elk geval een toename van zaken. Die gaan doorgaans niet over het eenvoudiger knalvuurwerk, maar over het zwaardere illegale spul. Het kan natuurlijk dat justitie steeds meer een speerpunt maakt van de opsporing en dus meer verdachten pakt. Maar ik vermoed ook dat meer jongens die dat geknal interessant vinden door het verbod nu sneller op de illegale markt terechtkomen. Daar kun je ook heel makkelijk aan zwaarder vuurwerk komen, shells (mortierbommen, red.) en nitraten. Het risico is dus dat het verbod in de praktijk averechts werkt."
Hoe komen de verdachten doorgaans aan hun illegale vuurwerk?
"Een klein deel koopt het in België, maar in de meeste gevallen verloopt het via sociale media. Veel komt uit Polen en Duitsland. Er is wel een tijd geweest dat het via webshops daar in postpakketten naar Nederland werd opgestuurd, maar daar heeft de politie tegen opgetreden. Tegenwoordig halen mensen het vuurwerk meestal zelf op nadat ze online contact hebben gelegd. Dan maken ze een afspraak met de verkoper bij de Mc Donald's of zo."
De indruk bestaat dat de pakkans voor vuurwerkdelicten laag is. In de twaalf gemeenten waar nu een algeheel vuurwerkverbod geldt, zegt de politie het zelf ook: wij hebben helemaal niet de capaciteit om te handhaven.
"Dat is natuurlijk ook zo, het gebeurt zelden dat verdachten op die manier in beeld komen. Als de politie al afkomt op een melding van vuurwerkoverlast, dan zijn de daders al lang en breed weggerend tegen de tijd dat ze er zijn. Maar ik zie wel dat justitie online heel actief is om mensen te pakken. Soms schakelen ze met succes pseudo-kopers in. Als PyroHarry op Telegram dan toch niet zo slim is, loopt hij tegen de lamp. Als een verkoper eenmaal in beeld is, loopt justitie al de lijntjes van die persoon na. Heb je bij zo iemand iets gekocht, dan kan het zomaar zijn dat de politie in jouw garagebox komt kijken. Ik denk dat mensen de risico's van het kopen van illegaal vuurwerk erg onderschatten."
Je weet toch dat je illegaal bezig bent op het moment dat je vuurwerk uit een kofferbak koopt?
"Natuurlijk weten mensen dat het niet mag, maar ze denken dat ze er vanaf komen met een geldboete. Als ik cliënten in een eerste gesprek uitleg dat ze voor het gepleegde misdrijf ook in de gevangenis kunnen belanden, vallen de meesten van hun stoel. De richtlijnen van justitie voor illegaal vuurwerk worden elk jaar strenger, en je ziet dat rechters daarin meegaan. Voor het bezit van vier of vijf cobra's kreeg je tien jaar geleden nog een geldboete. Nu kun je zo rekenen op een forse werkstraf van 120 uur. En als je zelf iets hebt verkocht aan vrienden, of je bent recidivist, dan kan het ook uitdraaien op een celstraf."
De voorlichting schiet daarin tekort?
"Dat denk ik wel ja. De campagnes die nu worden gevoerd, hebben als boodschap: vuurwerk is gevaarlijk. Ik ben geen psycholoog, maar ik denk niet dat een jongen van 16 zich daardoor laat weerhouden. Sterker nog, het gevaar is waarschijnlijk juist wat het spannend maakt. Ik denk dat je beter kunt wijzen op de mogelijk grote gevolgen: een strafblad en een forse werkstraf, of zelfs de gevangenis in. Ook komt het geregeld voor dat mensen uit hun huurhuis worden gezet als er illegaal vuurwerk is aangetroffen. Dan ben je ineens dakloos."
Toch heeft u onlangs bij het gerechtshof nog vrijspraak weten te krijgen voor een cliënt die werd gepakt met tien shells.
"Dat was een interessante zaak, die laat zien hoe gebrekkig het onderzoek in vuurwerkzaken vaak is, in mijn ogen. Als de politie illegaal vuurwerk tegenkomt, is er een gespecialiseerde agent die de spullen bekijkt, weegt en foto's maakt. Die heeft al veel meer vuurwerk gezien, dus die stelt op basis van waarneming bijvoorbeeld vast: dit is een Cobra 6. Het materiaal wordt verder niet in een lab onderzocht. Terwijl: als je iemand pakt met 100 kilo wit poeder in een auto, dan laat je toch ook eerst vaststellen dat het daadwerkelijk gaat om cocaïne? In dit geval was het verhaal van mijn cliënt dat het ging om dummy's. Daar is op internet een levendige handel in."
Wat moet een mens met een vuurwerkdummy?
"Mijn hobby is het ook niet, maar er zijn mensen die het geweldig vinden om een perfecte replica van een Cobra 6 in huis te hebben, om te laten zien aan hun vrienden. In dit geval stond ook op de bon van de webshop dat het een dummy betrof. Dat het op een bonnetje staat, wil niet zeggen dat het waar is. Maar het materiaal was intussen al vernietigd. Justitie kon dus niet bewijzen dat het verhaal van mijn cliënt niet klopte. Het hof heeft hem vrijgesproken."
