Wie had er bedacht het vuurwerkbedrijf in een woonwijk neer te zetten?

[omepje]

In het eerste deel van de serie ‘Na de klap’ vertellen betrokkenen over de vuurwerkramp van twintig jaar geleden. De film gaat vooral over het verlangen naar een zondebok.

De puber wilde weten waar dat over ging, ‘de vuurwerkramp’. Na de uitleg vroeg hij, op de toon van iemand die weer eens bevestigd had gezien dat er voor zijn geboorte geen maat stond op de stompzinnigheid van de mens: „Wie had er bedacht om een vuurwerkbedrijf in een woonwijk te zetten?”

Aanleiding voor het gesprek was Na de klap, het eerste deel van een serie (KRO-NCRV) van Tom Kleijn. Voor zijn maandag uitgezonden reportage over de ramp van 13 mei 2000 sprak hij uitgebreid met oud-burgemeester Jan Mans, directeur Bakker van S.E. Fireworks en met de politie-agent die zich vastbeet in de zaak en ervan overtuigd raakte dat het onderzoek van bovenaf werd gemanipuleerd om een zondebok te vinden.

Maar eerst zagen we in M de na al die jaren nog krankzinnige beelden die beginnen met vuurpijlen die haast onschuldig de blauwe lucht in vliegen. Omstanders vonden het jammer dat het licht was, daardoor kon je het vuurwerk minder goed zien, vertelde journalist en ooggetuige Danny de Vries. Twee doffe klappen maakten aan alle frivoliteit een eind. Ze vaagden de wijk Roombeek weg: 23 doden, duizend gewonden.

Kleijn richtte zijn aandacht op de diepe sporen die de ramp heeft getrokken. Zo zien we hoe oud-directeur Bakker nog ‘geregeld in de week’ oude video-opnamen van zijn bedrijf bekijkt. Het zijn onaanzienlijke beelden van loodsen met rolluiken, maar: „Dit was mijn leven, mijn jeugd, mijn werk.” Hij werd uitgestoten. „Bij de eerste herdenking hebben ze een peuk uitgedrukt op de wang van mijn zoontje.”

Bakker kreeg een jaar gevangenisstraf omdat er van alles mankeerde aan de opslag van het vuurwerk: er zou te veel hebben gelegen, het zou slecht zijn opgeborgen, een deel zou illegaal zijn. Volgens oud-rechercheur Jan Paalman hing het onderzoek aan elkaar van de twijfelachtige aannames. De veroordeling van een andere verdachte voor het veroorzaken van de brand steunde volgens hem op basis van „lulverhalen, gecreëerd bewijs”. In hoger beroep werd de man na een getuigenis van Paalman vrijgesproken, wat de politieman zijn baan kostte. Nu heeft hij een zoldertje vol mappen over de ramp – de kans lijkt klein dat zijn privé-onderzoek ooit eindigt.

Nu stonden de autoriteiten onder grote druk: de ramp was zo groot dat het publiek een schuldige eiste. Oud-burgemeester Mans vertelde beeldend over de horden journalisten die Enschede overspoelden, waarbij hij zich een beetje liet meevoeren. De crisis was immers óók zijn finest hour als bestuurder. Net iets te enthousiast vertelde hij hoe hij persconferenties plande om vijf voor zes, zodat er voor het nieuws van zes uur niet meer in zijn boodschap geknipt kon worden. In tweede instantie kreeg de gemeente tal van verwijten. Mans daarover, op de rampplek: „Ik heb hier geen bom gelegd.”

Zo gaat Kleijns film vooral over het verlangen naar een zondebok. Hij toont de lange echo van de explosie vanuit verschillende perspectieven. In journalistiek opzicht valt er wel wat op Na de klap af te dingen. De betrokkenen doen hun verhalen, maar Kleijn is zuinig met achtergrondinformatie. Dat maakt het moeilijk om te bepalen in hoeverre Paalman en Bakker een punt hebben met hun klachten over gemanipuleerd onderzoek. Aan het eind blijkt dat de twee mannen samen met de weduwe van een brandweerman „aangifte doen tegen de staat”. Maar waarvan?

Er zit méér in dit verhaal dan in veertig minuten past; Na de klap is een mooi vertrekpunt voor een langere film of documentaireserie. Al is het maar zodat we latere generaties een antwoord kunnen geven op de simpele vraag wat een vuurwerkbedrijf in een woonwijk deed.

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/12...etten-a3999420

[kamikaze]

Er stond wel meer op dat industrieterrein dat niet goed voor je is. De arbeiders woonde maast de werkplek. Dat was toen heel normaal,toen het gebouwd werd.