Blijf met je fikken van ons vuur af!
Blijf met je fikken van ons vuur af!
Hallo mensen uit het westen van ons land. Willen jullie heel gauw van onze mooie tradities in het Oosten afblijven? We zijn namelijk gek op onze paasvuren, ons carbid, Zwarte Piet en op ons vuurwerk. Cultuurhistoricus Gerard Rooijakkers waarschuwt. ,,Tradities die niet veranderen, die verdwijnen.'' Wat nu? Is dan niets meer heilig?
Gerald Meijer 08-04-18, 08:58
1k
M
Het gevoel van 'wij' tegen 'zij' laaide afgelopen weekend hoog op toen in Oost-Nederland de paasvuren brandden. Het 'Westen' klaagde luidkeels over stank en ongezonde toestanden. Zelfs uit de omgeving Rotterdam - met al die havens en industrie in de buurt - kwamen klachten. Onderzoeksinstituut RIVM gaat onderzoek doen. Het 'Oosten' reageerde meteen. Zo stelde CDA-kamerlid Maurits von Martels uit Dalfsen meteen vragen aan de minister. Hoezo onderzoek? En wie heeft daar om gevraagd?
'Voor elke scheet die dwarszit een stichting'
Maar vooral op sociale media laaide het vuurtje hoog. ,, Liever 24 uur in het Oosten de overlast van een cultureel paasvuur dan 364 dagen in het Westen leven in de stank van een chemiecultuur. #paasvuur'', reageerde 'JRAFCT053' op Twitter. Ruud Kosters: ,,En in het reservaat Amsterdam maken ze zich druk over een paasvuur.'' Bert Wisselink: ,,Oh oh wat hadden ze ineens een last van #paasvuur dat al honderden jaren oud is . Voor elke scheet die dwarszit een #stichting oprichten en dan maar weer lekker zeuren over van alles. We blijven er om lachen hier in het #Oosten en volgend jaar weer mooi groot #vuur.''
Op zulke reacties kun je natuurlijk wachten, zegt de Brabantse cultuurhistoricus Gerard Rooijakkers. ,,De kans is groot dat de bouwers van paasvuren zich helemaal niets aan gaan trekken van de kritiek. Dan wordt het een soort geuzenmentaliteit. Grootste boegbeeld daarvan is boerenrockgroep Normaal. Ze hebben laks aan stadse stoepenschijters, die laten ze graag een poepie ruiken.''
Toch zullen de paasvuurbouwers in Salland iets moeten met de kritiek, denkt Rooijakkers. Die kun je uiteindelijk niet blijven negeren op de lange termijn. Bovendien: ,,Tradities die niet veranderen, die verdwijnen.'' Oftewel: wie ondanks kritiek stug alles nog heel lang bij het oude wil laten, die schiet zichzelf in de voet.
Ludiek
Dat vraagt om uitleg. ,,Bij een traditie gelden formele en speelse aspecten. Formeel is bijvoorbeeld dat je een paasvuur houdt tijdens Pasen, saamhorigheid, de buurtschap centraal. Dat zorgt voor de herkenbaarheid. Spelelementen maken het juist ludiek. Er wordt veel gezopen, de concurrentie van wie het grootste vuur bouwt, vaak ook wie er in slaagt dat vuur veel te vroeg aan te steken.''
Het stinkt. Het is ongezond. Het maatschappelijk draagvlak neemt af
Gerard Rooijakkers
Soms is formeel het belangrijkst, dan voert speels weer een aantal jaren de boventoon, legt Rooijakkers uit. ,,Dat gaat heen en weer.''
De boosheid uit het westen maakt het ingewikkeld. ,,Aan regels moest je je al houden. Geen autobanden meer op het vuur. En de gemeente bepaalt waar het paasvuur mag branden. Maar nu komt er de kritiek bij. Het stinkt. Het is ongezond. Het maatschappelijk draagvlak neemt af.'' Niet in de buurtschap, maar landelijk.
,,Ik vind de traditie van paasvuren prachtig. Het zou doodzonde zijn als we die kwijt zouden raken in ons land. Maar als je 'm wilt behouden, dan moet je serieus kijken of die vuren echt steeds hoger en groter moeten worden. Tradities zijn mensenwerk. Elke generatie geeft er zijn eigen invulling aan. Vroeger sprongen jongeren door het vuur, of maakten ze het gezicht zwart van het meisje met wie ze wilden vozen. Nu gaat het om het grootste vuur. De kop van een gans trekken doen we ook al heel lang niet meer. Net als een haan van een paal schieten.''
Tradities zijn belangrijk, vindt Rooijakkers. ,,Ze dragen bij aan de diversiteit van de Nederlandse cultuur. De gezondheid van een ecosysteem meet je af aan zijn biodiversiteit. Dat geldt voor cultuur net zo. Eeuwenoude tradities als een paasvuur dragen daar heel erg aan bij.''
Tradities
Dat zegt ook historicus Albert van der Zeijden van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed. Het kenniscentrum beheert de lijst met typisch Nederlandse tradities. Daar horen 'onschuldige' gewoontes bij als de Paoskeerls in Ootmarsum, het midwinterhoornblazen in Gelderland en Overijssel, het 'uitrukken van de Diepenheimse Schutterij', Zwolse balletjes en het 'bovenstem zingen bij psalmen in Genemuiden'.
Het resultaat is het zelfde: erfgoed staat ter discussie.'
Albert van der Zeijden
Maar steeds meer tradities komen onder vuur te liggen, merken ze bij het kenniscentrum, zegt Van der Zeijden. Vooral als er milieu-aspecten bij betrokken zijn, gezondheid en dieren. Vuurwerk, is een voorbeeld, net als carbidschieten, paasvuren, zwientie-tik. De discussie over Zwarte Piet en het sinterklaasfeest past niet in dat rijtje, maar is wel een voorbeeld van 'controversieel erfgoed'. ,,Dat gaat over onze veranderde blik op ons koloniale verleden. Dat heeft een andere achtergrond. Maar het resultaat is het zelfde: erfgoed staat ter discussie.''
,,We zullen een manier moeten vinden om samen uit dit soort discussies te komen. Beide partijen hebben natuurlijk gelijk, als je naar paasvuren kijkt. Voor de bouwers is het belangrijk, omdat het onderdeel is van hun culturele identiteit. Mensen in het Westen vinden de rook ongezond en ervaren overlast. Beide kanten zouden elkaars argumenten serieus moeten nemen en er samen uit moeten zien te komen. Misschien minder hoge paasvuren?''
Bron: [url]https://www.ad.nl/binnenland/blijf-met-je-fikken-van-ons-vuur-af~a330ec9b/[/url]
Is niet helemaal over vuurwerk, maar wellicht wel interessant.